Yüzüklerin Efendisi’nin büyülü dünyası yalnızca kitaplarda ve filmlerde değil, doğada da izlerini bırakmış! Öyle ki, Tolkien’in sevilen karakterlerinin adını taşıyan hayvanlar, hem bilim dünyasında hem de hayal gücümüzde özel bir yere sahip olmuş. Hobbitler, Entler, büyücüler ve karanlık lordlar, doğada yeni keşiflere ilham verirken, adları da adeta Orta Dünya’dan bir parça gibi bizimle yaşıyor. Eğer Tolkien’in karakterlerinin adlarını sadece film ve kitaplarda duymaya alıştıysanız, bu hayvanların da onlara ne kadar benzediğine hayret edeceksiniz. İşte Yüzüklerin Efendisi karakterlerinin adını taşıyan hayvanlar
1. Psylla frodobagginsi
Zıplayan bitki bitleri, yani psyllidler, aslında bitki özsuyuyla beslenen minik böceklerdir. Her türü genellikle tek bir bitki türüne bağımlıdır. Ama 2019’da, Yeni Zelanda’daki bilim insanları, bir grup psyllidin aslında hepimizin bildiği Psylla apicalis türünden olmadığını keşfettiler! Bunun yerine, Yeni Zelanda’nın ünlü kōwhai ağaçlarıyla özdeşleşmiş yeni bir tür buldular. Bu yeni türün adı da tam bir nostalji bombasına dönüşerek Psylla frodobagginsi oldu. Peki, neden Frodo’nun adı verildi? Çünkü bu minik böcekler, Hobbitler gibi küçük! Hem de tıpkı Frodo’nun devasa insanlardan küçüklüğü gibi! Ayrıca, Yüzüklerin Efendisi’nin Yeni Zelanda’da çekilmiş olması da bu ismin ardındaki ikinci neden. Bu yeni tür halk arasında “Hobbit psyllid” olarak da biliniyor. Gerçekten minik, ama etkileyici bir keşif!
2. Gandalfus puia
Yeni Zelanda sadece Hobbitler’le değil, aynı zamanda Yüzüklerin Efendisi’ne ilham kaynağı olan denizaltı dünyasıyla da ünlü. Kermadec Adaları çevresindeki su altı volkanlarında bulunan bir kör yengeç türü, Gandalf’un isminden esinlenerek Gandalfus puia olarak adlandırılmış. “Puia” kelimesi, Māori dilinde “volkan” veya “jeotermal kaynak” anlamına gelir. Ve evet, belki de Gandalf gibi büyülü güçlere sahip değil, ama derin deniz menfezlerinde yaşamaya alışkın. Her ne kadar Gandalf’ın ateşle ve derin yarıklarla ilişkisi olsa da, bu deniz canlısının “sıcak” bir ortamda yaşadığı kesin!
3. Myloplus Sauron
Brezilya’nın Xingu Nehri havzasında keşfedilen Myloplus Sauron balığı, adını Yüzüklerin Efendisi’ndeki kötü yaratıcı Sauron’dan almış. Bu balık, bir tür pacu (piranhaların kuzeni) ve korkutucu bir özelliği var. Yan tarafında dikey bir siyah çizgi bulunuyor ve bu çizgi, Sauron’un o ünlü Gözü’ne o kadar benziyor ki, bakmak bile ürpertici! Ama en garip şey bu balığın korkunç dişleri! Hem de, tüyler ürperten şekilde insan dişlerine benziyor. Hem şekli hem de dişleri, gerçek anlamda bir korku filmi karakteri gibi!
Bir başka ilginç keşif yine Brezilya’dan. Spaeleoleptes gimli adını, Yüzüklerin Efendisi’nden cüce Gimli’den almış. Bahía eyaletindeki yeraltı mağaralarında keşfedilen bu uzun bacaklı böcek, tıpkı Gimli gibi yer altındaki karanlık dünyaya uyum sağlamış. Cüce Gimli’nin madencilikle ve mağara yaşamıyla özdeşleşmesi göz önüne alındığında, bu adın verilmesi oldukça anlamlı. Araştırmacılar, Gimli’nin Aglarond’daki parlak mağaralara olan sevgisini ve Sauron’un yenilgisinden sonra bu mağaraların onun hükümetine verildiğini de belirtiyorlar. Bu küçük canlının adı, Hobbitler’in dünyasına duyulan sevgiyi simgeliyor adeta.
5. İdiopyrgus eowynae ve İdiopyrgus meriadoci
Orta Dünya’dan ilham alınarak adlandırılmış tatlı su salyangozları da var. Bahía’da bulunan iki tür salyangoz, Tolkien’in en cesur kahramanlarından Éowyn ve Meriadoc “Merry” Brandybuck’tan esinlenerek Idiopyrgus eowynae ve Idiopyrgus meriadoci adlarını almış. Éowyn, cesaretiyle tanınan bir savaşçıydı, tıpkı bu salyangozun doğa karşısındaki direnci gibi. Yani, doğanın karanlık yönlerine karşı savaşı simgeliyor. Diğer taraftan, Merry’nin Pelennor Çayırları Savaşı’ndaki cesaretini anımsatan Idiopyrgus meriadoci da, Orta Dünya’nın doğa koruma savaşındaki örneklerinden biri olarak adlandırılmış. Ne kadar hoş değil mi, Orta Dünya’dan cesur kahramanların isimlerinin bu kadar canlı bir şekilde doğada yaşaması?
6. Uroplatus fangorn
Evet, bildiniz! Fangorn Ormanı’ndaki Entler, Tolkien’in hayal gücünden çıkıp Madagaskar’a kadar ulaşan bir gecko türüne ilham vermiş. Uroplatus fangorn, tıpkı Tolkien’in “Ağaçsakal” adlı Ent’i gibi, doğanın derinliklerinden gelmiş gibi görünüyor. Hani şu ağaçları koruyan, insansı, ama kocaman olan yaratıklar vardı ya, işte bunlar da onlara benziyor! Araştırmacılar, bu türü adlandırırken, hem Fangorn Ormanı’ndaki karanlık ve gizemli havasına hem de kendilerinin ağaçları andıran halleriyle benzerlik göstermelerine dikkat çekmişler. Yani, adlarını burada sadece ormanın adından değil, o ilginç ağaçsı görünümlerinden de almışlar.
Gerçek bir Tolkien hayranıysanız, Lothlórien’in Elfi Kraliçesi Galadriel’in, Elflerin en güçlü üç yüzüğünden biri olan Nenya’yı kullandığını biliyorsunuzdur. Ama bu sırada bir grup araştırmacı da Galadriel’in adını yeni bir tatlı su balığı türüne vererek onu onurlandırmış! Evet, doğru duydunuz, Pseudophallus galadrielae, Guatemala’nın Lago Izabal gölünden keşfedilen yeni bir tatlı su iğne balığı türü. İsmini Galadriel’den alması, bu balığın da tıpkı Galadriel gibi sakin, derin ve zarif bir ortamda yaşamasına bir gönderme.
8. Gollum attenuatus
Tolkien’in en ilginç karakterlerinden biri, zayıf, garip bir hobbit olan Gollum, denizlerde de bir karşılık bulmuş! 1953’te Yeni Zelanda açıklarında keşfedilen bir köpek balığı türü, Triakis attenuata adıyla bilim dünyasına sunulmuştu. Ama, yirmi yıl sonra, ünlü köpek balığı uzmanı Leonard Compagno, bu türü Gollum attenuatus olarak yeniden sınıflandırdı. Neden mi? Çünkü bu köpekbalığı da tıpkı Gollum gibi ince uzun, kahverengimsi gri ve dipte yaşayan bir “besleyici” idi. Yani, Gollum’un sinsi ve dipsel doğası, köpek balığıyla birebir örtüşüyordu.
9. Smaug giganteus
Hobbit’in korkutucu ejderhası Smaug, aynı zamanda bir kertenkele türüne de ilham vermiş. Smaug giganteus, “dev kuşaklı kertenkele” ya da “güneş bakanı” olarak biliniyor. Araştırmacılar, bu türü adlandırırken Smaug’un yeraltında yaşaması ve zırhlı yapısına dikkat çekmişler. Yani, o güçlü, zırhlı, yeraltı ejderhası, doğada da bir kertenkeleye dönüşmüş. Dahası, Tolkien’in Smaug’unun doğduğu bölge olan Güney Afrika’da bu kertenkele türü de bulunuyor. Sanki Smaug’un doğduğu topraklardan çıkarak Hobbit’e kadar uzanmış!
10. Shireplitis bilboi
Hobbitlerin hepsinin eşek arısı alter egoları olduğunu biliyor muydunuz? Evet, doğru duydunuz! Yeni Zelanda’ya özgü bir eşek arısı cinsi olan Shireplitis, tam da Hobbit dünyasına atıfta bulunarak bu şekilde adlandırılmış. Hatta türlerinden biri, Bilbo Baggins’i onurlandıran Shireplitis bilboi! Ama işin ilginç yanı, bu eşek arılarının isimlendirilmesinde bir gizem var: Araştırmacılar her birini karakterlerin fiziksel özelliklerine göre mi seçmiş, yoksa tamamen rastgele mi adlandırmışlar, belli değil. Ama bir şey kesin: Merry’nin Pippin’den daha sarışın ve uzun olması gibi, bu eşek arıları da isimlerine uygun özellikler taşıyor.
Yüzüklerin Efendisi karakterlerinin adını taşıyan hayvanlar yazımızın sonuna geldik. Bu içerik de ilginizi çekebilir:
