Tarihin büyüsünü en çok nerede hissedersiniz? Antik bir sütunun gölgesinde mi, yoksa dev bir taş duvarın önünde mi? İnsanlık tarihini şekillendiren en büyük yapılar, sadece mimari değil; aynı zamanda kültürel, siyasi ve hatta duygusal hikâyelerle örülmüş destanlardır. Kimi tanrılara adanmış bir tapınak, kimi imparatorların görkemi için yükseltilmiş, kimi de aşkın en saf hâliyle taşa kazınmış anıtlardır. Yüzyıllar, hatta bin yıllar boyunca ayakta kalmış bu eserlerin inşa süreçleri de en az kendileri kadar etkileyicidir. Bazısı sadece iki yılda göğe yükselmiş, bazısı ise birkaç kuşağın emeğiyle yavaş yavaş tamamlanabilmiştir. Ama her biri, döneminin insan gücünü, zekâsını ve tutkularını yansıtan birer mühendislik harikasıdır. Bu yazıda, dünyanın dört bir yanında inşa edilen ve günümüzde hâlâ hayranlıkla ziyaret edilen simge yapıların kaç yılda, hangi şartlar altında ve kimler tarafından yapıldığını birlikte keşfedeceğiz. Hazırsanız, taşlara kazınmış bu muazzam yolculuğa çıkıyoruz! Bakalım ünlü yapılar kaç yılda tamamlandı?
1. Parthenon (9 yıl)
Antik Yunan’ın altın çağında, Atina gücünün zirvesindeyken, Perikles önderliğinde Akropolis’te bir şaheser yükselmeye başladı: Tanrıça Athena’ya adanan Parthenon! MÖ 447’de başlayan inşaat, sadece 9 yıl sonra, MÖ 438’de tamamlandı. İçine yerleştirilen altın ve fildişinden yapılmış Athena heykeliyle bu tapınak, görenleri büyülemişti. Plutarkhos bile bu hızlı inşaatı hayranlıkla kaleme almış!
2. Roma Kolezyumu (7-8 yıl)
Düşünün, gladyatörlerin arenada dövüştüğü o görkemli yapı sadece 7-8 yılda tamamlandı! İmparator Vespasian, halkın gönlünü kazanmak ve Flavian Hanedanı’nı yüceltmek için MS 72’de başlattı bu projeyi. Oğlu Titus, babasının ölümünden sonra Kolezyum’u 100 günlük şenliklerle açtı. Yapımında 20.000 ila 30.000 köleleştirilmiş işçi çalışmış olabilir!
3. Büyük Giza Piramidi (20 yıl)
Firavun Khufu’nun mezarı olan bu piramit, yaklaşık MÖ 2550’de yapıldı. Herodot 100.000 kişinin çalıştığını söylese de, modern araştırmalar bu sayının 20.000 civarında olduğunu gösteriyor. İlginç bilgi: Piramitleri köleler değil, büyük ihtimalle vergilerini iş gücüyle ödeyen köylüler inşa etti!
4. Tac Mahal (20 yıl)
Saray gibi görünüyor ama aslında büyük bir aşkın anıtı! Hindistan’da Şah Cihan, genç yaşta hayatını kaybeden karısı Mumtaz Mahal için bu eşsiz türbeyi yaptırdı. 1632’de başlayan inşaatta 20.000 işçi ve tam 1.000 fil çalıştı! Göz kamaştırıcı beyaz mermerin ardında derin bir aşk ve yas yatıyor…
Paris’in simgesi olan Eyfel Kulesi, 1889’daki Dünya Fuarı için sadece 22 ayda inşa edildi! 18.000 parçadan oluşan bu dev demir yapı o kadar hassasiyetle yapıldı ki, montaj adeta bir saat gibi işledi. İşçilerin kıvılcımlar saçarak kuleye tırmanması gazetecilerin kaleminden adeta destana dönüştü.
6. Yasak Şehir (14 yıl)
Pekin’in göbeğinde yer alan bu dev saray kompleksi, 15. yüzyılda İmparator Yongle’nin emriyle 1406’da inşa edilmeye başlandı ve 1420’de tamamlandı. Çin imparatorları yaklaşık 500 yıl boyunca burada yaşadı. Yasak Şehir, sadece fiziksel değil, siyasi gücün de sembolüydü.
7. Notre Dame Katedrali (90 yıl)
Paris’in kalbindeki bu gotik harika, 1163 yılında temelleri atılan uzun soluklu bir proje! 1250’ye kadar ana yapılar tamamlandı, ama eklemeler ve süslemeler yüzyıllarca devam etti. Fransız Devrimi’nde yıkılmaktan son anda kurtuldu. 2019’daki büyük yangınla yeniden gündeme geldi, restorasyonlar hala sürüyor.
8. Çin Seddi (2300 yıl)
Dünyanın en uzun savunma duvarı olan Çin Seddi’nin inşası MÖ 7. yüzyılda başladı! Qin Hanedanı ile büyük ölçüde genişletildi, Ming Hanedanı zamanında ise bugünkü görünümünü aldı. 2300 yıllık bu devasa yapının amacı sürekli değişen tehditlere karşı Çin’i korumaktı.
Fransa’dan Amerika’ya bir dostluk hediyesi olan bu anıt, 1870’te tasarlandı ve 1886’da tam anlamıyla tamamlandı. Heykeltıraş Bartholdi tarafından yapılan yapı, hem köleliğe karşı bir sembol hem de ABD’nin bağımsızlık ideallerini yansıtan bir ikon haline geldi. Paris’te inşa edilip ABD’ye gönderildi!
10. Rodos Heykeli (12 yıl)
Güneş tanrısı Helios’a adanan bu dev bronz heykel, MÖ 305’te inşa edilmeye başlandı ve 12 yılda tamamlandı. 56 yıl sonra bir depremle yıkılsa da, “Antik Dünyanın Yedi Harikası” arasında yerini aldı. Her ne kadar liman girişinde bacaklarının arasında gemi geçiyor efsanesi olsa da bu sadece hayal ürünü!
11. Stonehenge (Yaklaşık 1.500 yıl)
Ünlü yapılar kaç yılda tamamlandı yazımızın sonuna geldik. İngiltere’nin gizemli anıtı Stonehenge, tam 1.500 yıl süren bir süreçte inşa edildi! Neolitik çağda başlayan bu proje, yüzyıllar boyunca büyüyerek bugünkü taş dizilimine ulaştı. Gök olaylarıyla ilişkilendirilen bu dairesel yapı hâlâ sırlarla dolu…