Yaz mevsiminin gelmesiyle birlikte deniz sezonu da açıldı. Türkiye’nin sahil bölgelerinde vatandaşlar denizin keyfini çıkarırken, son günlerde sosyal medyada artan bazı görüntüler dikkat çekmeye başladı: Denizde görülen köpek balıkları. Özellikle Antalya, Mersin ve Muğla gibi kıyı kentlerinden paylaşılan videolar, “Türkiye’deki köpek balıkları var mı?” ve “Bu canlılar insanlara tehdit oluşturur mu?” gibi soruları beraberinde getirdi. Görsel içeriklerin hızla yayılması, halk arasında paniğe yol açsa da, uzmanlar bu konuda daha temkinli ve bilimsel bir yaklaşım sergiliyor. Türkiye sularında görülen köpek balığı türlerinin çoğu aslında yıllardır bu bölgelerde yaşayan, insanlara karşı saldırgan olmayan türlerdir. Durumun bilimsel boyutunu anlamak, gereksiz korkulara kapılmadan denizle kurduğumuz ilişkiyi sağlıklı biçimde sürdürebilmek açısından büyük önem taşıyor. Bakalım, Türkiye’deki köpek balıkları saldırgan mı?
Deniz sezonu açıldı. Havlular serildi, güneş kremleri sürüldü, ama tam o sırada sosyal medyada dalga dalga yayılan bir şey var: “Köpek balığı gördüm!” videoları!
Bu görseller “Türkiye’deki köpek balığı var mı?” sorusunu akıllara getiriyor. Özellikle Antalya, Mersin ve Marmaris kıyılarında çekilen bu videolar, denize girmek artık tehlikeli mi diye düşündürüyor.
Hemen telaşlanmayın! Bu konuda iç rahatlatan açıklama Mersin Üniversitesi’nden Prof. Dr. Deniz Ayas’tan geldi
Kendisi, son günlerde gündem olan köpek balığı videolarını detaylı şekilde inceledi ve aslında olayın göründüğü kadar dramatik olmadığını belirtti.
Prof. Ayas “Zaten hep buradaydılar” diyor. Yani Türkiye kıyılarında görülen kum, mavi ve mako türü köpek balıkları aslında bu suların eski sakinleri. Yeni gelmiş, saldırgan, istilacı türler değil. O yüzden panik yapmaya gerek yok
Sosyal medyada bu videoların fazlalaşması, “Türkiye’deki köpek balığı sayısı arttı” gibi yanlış bir algıya neden oldu. Ama gerçek tam tersi: Bu canlıların sayısı aslında giderek azalıyor. Özellikle büyük çaplı balıkçılık nedeniyle pek çoğu yakalanıyor ve ne yazık ki hayatta kalamıyorlar.
Çünkü bu balıklar bazı dönemlerde kıyı kesimlerini doğum alanı olarak kullanıyorlar. Yani ne sizi yemek gibi bir niyetleri var, ne de plaj keyfinizi bozmak. Yani Türkiye’de köpek balığı saldırısı gibi bir durum söz konusu değil. Ayrıca Prof. Ayas’a göre bu türler oldukça ürkek ve insana saldırmayan balıklar. İklim değişikliği, deniz kirliliği ve ekosistem bozulmaları da onları zaman zaman alışık olmadığımız noktalara sürüklüyor olabilir.
Peki, ülkemizdeki köpek balığı türleri neler, Türkiye’de hangi denizlerde köpek balığı var?
1. Büyük Camgöz
Dünyanın en büyük ikinci balığıyla tanışın! Ortalama 10 metre boyunda ve 3 tonluk bu dev balık, ismine ve görüntüsüne rağmen tam bir barış elçisi. Korkulacak biri değil, çünkü agresif bir avcı değil. Sürekli ağzı açık şekilde plankton süzerek besleniyor. Dakikada neredeyse bir akvaryumu içe çekiyor desek abartmış olmayız. Nadiren de olsa göç ederken Ege ve Akdeniz sularımıza uğradığı oluyor.
2. Sivriburun Camgöz
Saate 80 km hızla yüzebilen sivriburun camgöz, hamsi, palamut ve kefal gibi sürü balıklarını yakalamakta usta. Zaman zaman suyun üstüne sıçrayarak “ben buradayım!” demeyi de ihmal etmiyor. Dişleri keskin olsa da, insanlara saldırmaz. En çok Akdeniz’in sıcak sularında karşımıza çıkar. Boyu 1 ile 3 metre arasında değişiyor ama merak etmeyin, o sizi değil siz onu görseniz yeter.
3. Saban Köpek Balığı
Adını, sabana benzeyen burnundan alıyor. Burnuyla deniz tabanını karıştıran bu tür, genelde sürü balıklarıyla besleniyor. Dişileri 5,5 metreye kadar uzayabiliyor! Karadeniz, Ege, Marmara ve Akdeniz’de görülebiliyor. Oldukça barışçıl bir balık, ancak sayıları azalmaya başladı. Özellikle nesli tükenme riski altında olan canlılar listesinde yer alıyor.
Adını kedilere benzeyen gözlerinden ve burnundan alıyorlar. Vücudu desenli, benekli ya da çizgili olabilir. Genellikle 80 santim civarındadır ama bazı türleri 1,5 metreye kadar uzayabilir. Derinlerde, sessiz sakin takılır. Utangaçlığıyla meşhur olan bu tür, kendini tehdit altında hissedince vücudunu şişirip üç katı büyüklüğe ulaşabiliyor.
5. Pamuk (Mavi) Köpek Balığı
Pamuk gibi adının sizi kandırmasına izin vermeyin! Oldukça çevik, hızlı ve güçlü bir yüzücüdür. Ortalama 2-3 metre boyundadır ama 4 metreyi görenleri de vardır. Dişleri tırtıklı, gözleri kocamandır. Genellikle sürü balıklarıyla beslenir. Akdeniz başta olmak üzere sıcak sularda sıkça rastlanır. Şekli şemali klasik köpek balığına çok benzer ama insanlara karşı tehdit oluşturmaz.
6. Melek Köpek Balığı
Melek köpek balıkları vatoza benzer ama biraz daha “mistik” özellikleri vardır. 150 metre derinliklerde, kumlu bölgelerde yaşamayı severler. Küçük balıkları avlamak için deniz tabanına gömülür ve pusuya yatar. Nefes alma sistemleri de oldukça ilginçtir; suyu solungaç kanatlarından dışarı pompalarlar. Türkiye’de Akdeniz ve Karadeniz’de rastlanabilir, ancak nesli tehlike altında olduğundan özel ilgiye ihtiyaç duyarlar.
7. Kum Köpek Balığı
Türkiye’deki köpek balıkları saldırgan mı yazımızın sonuna geldik. Dış görünüşüyle ürkütse de aslında oldukça sakin ve zararsız bir türdür. Ortalama 1 ila 1,5 metre uzunluğundadır. Akdeniz’de yaşayan bu balığın özel üreme alanlarından biri de Gökova Körfezi’nde yer alan Boncuk Koyu’dur. Yaşam süresi 20 yılı geçse de nesli tehlike altında olan türler arasında yer alır.
