1950’lerin ortasında geçtiğimiz günlerde kaybettiğimiz Erol Büyükburç ile Erkin Koray Türkiye’de rock müziğinin temellerini attı. Sonrasında ise Cem Karaca, Moğollar ve Mavi Işıklar gibi isimlerin ortaya çıkması ile en güzel dönemlerini yaşamaya başladı Türk rock müziği.
Ama hep aynı çizgide gitmedi Türkçe rock. Dünyada değişen trendler, siyasi hareketler ve psychedelic denemelerden etkilenen Türkçe rock 1960 ve 70’li yıllarda kendi alternatif alt türlerini ve seslerini yarattı.
İşte bugün size bir döneme damgasını vuran “saykodelik yıllardan” Türk psychedelic müziğinin (bazıları Anadolu rock da der) hala dünya müziğine ilham vermeye devam eden en önemli örneklerinden bahsedeceğiz.
Takın kulaklıklarınızı, keyifle dinleyin. Çünkü onlar gibisi bir daha gelmedi!
1. Selda Bağcan – Yaylalar
Selda Bağcan’ın Türk müzik tarihinin en enfes sesli kadınlarından biri olduğunu inkar edemeyiz. Biz nedense çok kıymetini bilememiş olsak da dünya müziği Selda Bağcan’ın şarkılarından ve müziğinden acayip etkilenmiştir. Örneğin bir gün Elijah Wood’un Selda Bağcan’a nasıl hayran olduğunu açıkladığı röportajını okuyabilir ya da gittiğiniz Rock’n’Coke’ta sahnedeki DJ’in bir Selda Bağcan türküsünü mixlediğini duyabilirsiniz. Öyle büyük, öyle özeldir Selda Bağcan. Seviyoruz.
2. Erkin Koray – Silinmeyen Hatıralar
https://www.youtube.com/watch?v=9Y6xTsmahqE
Elektro saz ile bizi tanıştıran kişidir Erkin Koray. Orhan Gencebay ile de ortak çalışmalar yapmıştır, Türk oriental psyhcedelic müziğin yapı taşlarını da oluşturmuştur. İlktir, özeldir, yıllar geçse de yeri doldurulamayandır.
3. Neşe Karaböcek – Yali Yali
https://www.youtube.com/watch?v=lVfkjnPuEDQ
Opera eğitiminden Türk sanat müziğine doğru evrilen Neşe Karaböcek’in 70’li yıllarda yaptığı müziğe tam olarak rock diyemeyiz ama psychedelic tınılara sahip şarkıları olduğunu da yadsıyamayız. Öyle ki Selda Bağcan ile birlikte yabancı DJ’lerin mixlerinde en çok kullandığı sample’ların sahibidir Neşe Karaböcek.
4. Arif Sağ – Bu Ayrılık Neden Oldu (Ellerini Çekip Benden)
Türk halk müziğinin babası Arif Sağ’ın bu buram buram hüzün kokan, insanı uçurumdan atlama isteğine kadar götüren türküsünde saykodelik nameleri dibine kadar hissederiz.
5. Ersen Dinleten – Garip Gönlüm
Aynı melodik akışın ve ritmik yapının enstrümanlarla desteklendiği bu şarkının vokallerinde saykodelik yılların etkisi hemen hissediliyor.
6. Edip Akbayram – Anam Ağlar Başucumda Oturur
Yer aldığı albümün kapağından bile saykodelik yılların etkisini hissedebildiğiniz bu parçada klasik bir türküden daha fazlasını Edip Akbayram’ın yorumunda buluyoruz. Aynı türküyü Orhan Hakalmaz ya da Neşet Ertaş’tan da dinleyebilirsiniz ama Edip Akbayram’da saykodelik etkileri hemen hissedebilirsiniz.
7. Barış Manço – Dönence
Barış Abi‘nin en saykodeliğe yakın şarkısıdır Dönence. İçinde aynı anda progresif rock, psychedelic rock, funk, disco, soul ve pop ritimlerini barındırarak bizi her dönemde aynı ruh moduna sokabilen nadir parçalardandır.
8. Bunalım – Yollar
70’li yılların saf saykodelik rock gruplarından biriydi Bunalım. Canlı performanslarıyla da psychedelic akımının tüm etkisini dönemin şanslı izleyecilerine hissettiren Bunalım’ın Erkin Koray’dan etkilenmiş olduğu da su götürmez bir gerçek.
9. Beybonlar – Nenni
İşte saykodeliği tam dibine kadar hissettiğimiz şarkılardan biri. Sıradışı introsu (bebek ağlaması), şarkı boyunca devam eden davul solosu ile harika bir şarkıyı bizi armağan eden Beybonlar sadece tek 45lik çıkardılar ve ortadan kayboldular. Ancak size son olarak şunu söylemeden bitirmeyelim: Şarkıdaki o harika davul solosu o zamanlar sadece 12 yaşında olan Sefa Ulaştır’a ait. Hayran olmamak mümkün değil.
Saykodelik sevenler için kitap bonusu
Türkçe rock müziğin temellerine inmek ve özellikle Türk psychedelic müziğin doğuşu/gelişimine tanıklık etmek isterseniz Güven Erkin Erkal’ın yazdığı Türkiye Rock Tarihi 1: Saykodelik Yıllar kitabına da göz atmanızı tavsiye ederiz.
