Kediler, yaklaşık on bin yıldır insanlık tarihinin sessiz ama her daim zarif tanıkları olmuşlardır. İlk olarak Bereketli Hilal adı verilen bölgede, tahıl depolarını farelerden korumak gibi pratik bir amaçla hayatımıza giren bu muhteşem canlılar, zamanla sadece birer fare avcısı olmaktan çıkıp tanrılaştırıldıkları, kucaklarımızı ısıttıkları ve hatta devlet başkanlarının resmi konutlarında görevlendirildikleri bir statüye ulaştılar. Bu muazzam topluluğun 370 milyondan fazlası, evlerimizin neşesi olarak yaşamını sürdürüyor. Amerika Birleşik Devletleri, 74 milyon evcil kedisi ile listenin başını çekerken, onu 58 milyonla Çin takip ediyor. İngiltere’de ise 11 milyon kedi, ailelerin birer ferdi olarak sevgiyle ağırlanıyor. Gelin, tarih boyunca iz bırakmış, efsanelere konu olmuş ve kalplerimizi fethetmiş tarihin en ünlü kedileri ve hikayelerine birlikte göz atalım.
Tarihin ilk isimli kedilerinden biri olarak bilinen Nedjem, Mısır’ın altın çağında ortaya çıkıyor. MÖ 15. yüzyılda Kraliçe Hatşepsut ve Firavun III. Tutmosis döneminde, Puimre adlı bir rahibin evinde yaşadığına dair kayıtlar bulunuyor. Adının anlamı “Tatlım” veya “Tatlı Olan” olarak çevrilebilir. Bu isim, insanların kedilere verdiği değeri ve sevgi dolu bakışını gösteriyor. Elbette ondan önce de kedilere isim verilmiş olabilir, fakat Nedjem’in ismi tarihe kazınmış ilk örnek olarak biliniyor.
Batmaz Sam
Tarihin en ünlü kedileri listemize devam ediyoruz. Kedilerin dokuz canı olduğuna inanılır ve bu söz, Batmaz Sam’in hikâyesinde adeta somutlaşıyor. Asıl adı Oscar olan bu kedi, 1941’de Alman savaş gemisi Bismarck’ın batışından sağ kurtuldu. Ardından İngiliz gemisi HMS Cossack’in mürettebatıyla yaşamaya başladı, fakat o gemi de torpillenince mucizevi bir şekilde yine kurtuldu. Son durağı HMS Ark Royal oldu, ama kader burada da pes etmedi: o gemi de saldırıya uğradı. Sam, üç gemi kazasından kurtulmayı başararak adını tarihe “batmayan kedi” olarak yazdırdı. Kimilerine göre bu hikâye abartılmış bir denizci efsanesi olabilir, ancak Sam’in resmi portresinin bugün Londra’daki Ulusal Denizcilik Müzesi’nde sergileniyor olması, onun gerçek bir ikon olduğunu gösteriyor.
Félicette
Kediler tarihte sadece tapınaklara ya da gemilere değil, uzaya da yol aldı. 1963’te Fransız bilim insanları tarafından seçilen Félicette, dünyadan fırlatılan ilk ve tek kedi oldu. Paris sokaklarından alınan bu minik kedicik, on dört aday arasından sakinliğiyle öne çıktı. On üç dakikalık uçuşu sırasında beynine yerleştirilen elektrotlarla sinirsel aktiviteleri kaydedildi. Ardından güvenle dünyaya geri döndü. Félicette, astrocat unvanını kazanarak tarihte eşine az rastlanır bir bilim kahramanı oldu. Bugün adını pek az kişi bilse de uzay tarihine adını altın harflerle yazdırmış durumda.
Kedilerin tarihteki ünü yalnızca gerçek hikâyelerle sınırlı değil. 1935’te fizikçi Erwin Schrödinger, kuantum mekaniğinin karmaşık doğasını anlatmak için bir düşünce deneyi tasarladı. Kutunun içine yerleştirilen hayali bir kedi, radyoaktif atomun bozunmasına bağlı olarak canlı ve ölü olabiliyordu. Bu paradoks, kediyi bilimin en ünlü simgelerinden biri haline getirdi. Gerçekte hiçbir kedi kutuya kapatılmamış olsa da, Schrödinger’in kedisi günümüzde bilimsel ve popüler kültürel bir metafor olarak yaşamaya devam ediyor.
Scarlett
1996’da New York’un Brooklyn bölgesinde terk edilmiş bir garajda yangın çıktığında, orada yaşayan bir sokak kedisi inanılmaz bir cesaret gösterdi. Scarlett adı verilen bu anne kedi, gözleri neredeyse kapanacak kadar yanmış olmasına rağmen beş yavrusunu tek tek alevlerin arasından çıkardı. Hepsini kurtardığından emin olmak için, gözleri görmediği halde burunlarıyla dokunarak kontrol etti. Bu kahramanlık hikâyesi dünya basınında yer aldı ve Scarlett, hayvan sevgisinin sembolü haline geldi. Daha sonra sahiplenildi ve hayatının geri kalanını huzurlu bir evde geçirdi. Onun adına verilen “Scarlett Hayvan Kahramanlığı Ödülü” ise cesaretin ölümsüz bir hatırası olarak kaldı.
İngiltere siyasetinin sessiz ama etkili bir üyesi var: Larry. 2011’den bu yana Başbakanlık Konutu’nun resmi “Baş Farecisi” olarak görev yapıyor. Aslında başbakanın kişisel kedisi değil; Downing Street çalışanları tarafından bakılıyor. Günlerini genellikle kapıda poz vererek, misafirleri karşılayarak ve tabii ki evin fare nüfusunu dengelemeye çalışarak geçiriyor. İngiltere’de kedilerin devlet görevlerinde kullanılması ise yeni değil; geçmişi 16. yüzyıla kadar uzanıyor. Ancak Larry, modern çağın en çok tanınan politik kedisi olmayı başardı. Sosyal medyada kendine ait hayran kitleleri var ve birçok insan, siyasi gündemden çok Larry’nin günlük maceralarını takip ediyor.
Garfield
Tarihin en ünlü kedileri listemize devam ediyoruz. Popüler kültür söz konusu olduğunda, Garfield’ı anmadan geçmek mümkün değil. Jim Davis’in yarattığı bu turuncu tekir, 1978’den beri çizgi romanların, filmlerin ve dizilerin yıldızı. Lazanyaya olan düşkünlüğü ve pazartesilere duyduğu nefret, onu milyonlarca insan için vazgeçilmez bir karakter haline getirdi. 2.600’den fazla gazetede yayımlanan çizgi bantları, Garfield’ı küresel bir fenomen yaptı. Oyuncaklardan tişörtlere, kahve kupalarından restoran temalarına kadar uzanan bir ticari başarıya da sahip. Kısacası, Garfield sadece bir çizgi kahraman değil, kültürel bir ikon diyebiliriz.
Kediler yalnızca efsanelerde değil, Guinness Rekorlar Kitabı’nda da kendine yer buldu. Kremalı Puff, tam 38 yıl yaşayarak dünyanın en uzun ömürlü kedisi unvanını kazandı. Sahibi ise uzun yaşam sırrını özel bir diyetle açıkladı. Stewie ise farklı bir rekora sahipti: tam 123 santimetreye ulaşan uzunluğuyla tarihin en uzun ev kedisi oldu. Bu dev Maine Coon, kedilerin çeşitlilikte ne kadar olağanüstü boyutlara ulaşabildiğini gösterdi.
Felix, Tom, Hello Kitty ve daha fazlası…
Gerçek kediler kadar hayali kediler de hafızalara kazındı. 1919’da yaratılan Felix the Cat, sessiz sinemanın ilk animasyon yıldızlarından biri oldu. Tom, Jerry’yi kovalarken milyonlara kahkaha attırdı. Sylvester, peltek konuşması ve Tweety’yi yakalama çabalarıyla animasyon tarihine geçti. İngiltere’nin nostaljik kahramanı Bagpuss, yalnızca 13 bölüm yayınlanmasına rağmen hâlâ sevgiyle hatırlanıyor. Top Cat, Manhattan sokaklarının zeki lideri olarak akıllarda kaldı. Japonya’nın kawaii kültürünü dünyaya tanıtan Hello Kitty, sadece bir karakter değil milyarlarca dolarlık bir marka haline geldi. Dr. Seuss’un Şapkalı Kedisi çocuklara okumayı sevdirirken, Alice Harikalar Diyarındaki Cheshire Kedisi gizemli gülümsemesiyle edebiyat tarihinin unutulmazları arasına katıldı. Tüm bu kediler geçmişten bu güne en popülerleri! Genel olarak kediler ister mitolojik bir tanrı, ister bir savaş gemisinin maskotu, ister bir çizgi filmin kahramanı olsun, tarihte kendilerine daima yer buldular.
