Bundan yaklaşık 100 yıl önce Amerika’da “UnDark” (Karanlık olmayan) adında ama adının aksine, oldukça karanlık bir şirket kuruldu.
Radyum kızları, insanı dehşete sürükleyen bir dönemin hikayesi. Az bilinen bu utanç hikayesi, yaşadığımız dünyada paranın acımasızca insanları nasıl katledebileceğini gösteriyor. Bu açıdan bakıldığında daha da ürpertici olan durum, bir zamanlar direkt veya dolaylı yoldan etkilediği binlerce insanın hayatını karartmış.
Bu trajediye bakınca, insan sağlığının para karşısında bir hiç olabildiğini düşünmeden edemedik.
1. 1917-1926 yılları arasında Amerika, New Jersey’de bir fabrikada, üretilen saatlerin yüzeylerini parlatmaları için kasabalı genç kadınlar işe alındı
2. Saatlerin parlatılmasının amacı, Amerikan askerlerinin geceleri de saati görebilmeleri içindi. Ve kızların saatleri parlatırken kullanacakları madde, radyumdu
3. Günde 250 kadran parlatan kızlar, zararsız olduğu söylenen radyumlu fırçaların ucunu her kullanımda dudaklarıyla sivrilttikten sonra sürüyorlardı
4. Boyadıkları saat kadranının adedine 0.27 dolar alıyorlardı. Ve bilmeden yuttukları radyum miktarı ne kadar fazla olursa, o kadar ekstra para kazandılar
5. O yıllarda radyumun tehlikesi halk tarafından bilinmiyordu ve Amerika’da radyum içeren ürünler, mucizevi bir buluş gibi sunuluyordu
Radyum içeren yağ reklamı
6. Ve bu dönemi bu kadar tuhaf yapan esas şey, halkın radyumun tehlikelerinden haberdar olmaması değildi. Aksine, kimi insanların aslında haberdar olmasıydı
7. Ama o insanlar bu konuda hiçbir şey yapmadılar, sadece oturup seyrettiler
Kozmetik markası “Tho-Radia” reklamı. Bilimsel güzellik metodu. Mükemmel değil mi?
8. Onlar, radyum şirketinin arkasındaki bilim insanları ve patronlarıydı
9. Kadın işçiler radyumu yutarak, saçlarına, dudaklarına sürerek çalıştı. Bilim insanları ve patronlarsa, fabrikada gezerken kurşundan maske ve mandallar kullandılar
10. Radyumun, tehlikelerinden bahsedilmesi bir yana, Amerika’da yeni bir market haline getirildi
“UnDark: Karanlıkta bile parlak…”
11. Radyum artık, soğuk algınlığı ilaçlarında, çocuk oyuncaklarında, diş macunlarında, hatta içme sularında bile kullanılıyordu
Solda: radyum içeren kozmetik markasının (Tho-Radia) reklamı. Sağda: İçme suyu reklamı
12. UnDark’ın içindeki kilit madde radyum, uranyumdan milyon kere daha tehlikeli bir maddeydi
13. Yuttukları radyum boyası, genç işçilerin kemiklerini içten içe, direkt olarak zehirlemişti. 1920 yılında çenelerindeki tümörlerle de ilk belirtiler ortaya çıktı
14. Fabrika işçisi kadınlardan 50’den fazlası 1927’de radyum boyası zehirlenmesi sonucu öldü
15. Bu dönemde radyasyon yüzünden ölen insanların net sayısı ise hala bilinmiyor
