Spor, sağlıklı bir yaşamın en önemli unsurlarından biri. Bugün, insanların sağlıklı kalmak veya güçlenmek için çok eski dönemlerden beri spor ve egzersiz yaptıklarını biliyoruz. Ancak modern zamanlarda spor yalnızca sağlıklı kalmak için yapılan fiziksel bir aktiviteden çok daha fazlası! Özellikle de takım sporları. Özellikle basketbol ve futbol gibi spor organizasyonları dünya çapında devasa bir endüstriye dönüşmüş durumda. Bütün bunların yanına, “taraftarlık” kavramı da eklenince bazı spor dalları modern insan için sağlıktan çok daha fazla anlam ifade ediyor! Tutku, aidiyet, eğlence, başarı, rekabet ve para bunlardan sadece bazıları! Peki bugün milyonlarca insanın yakından takip ettiği sporlar nasıl ortaya çıktı? Bazıları, antik çağlara kadar uzanıyor. Fakat bazılarının ortaya çıkması için 19. yüzyıla kadar beklememiz gerekiyordu. İşte günümüzdeki en popüler 5 spor dalının kökenleri hakkında bilmeniz gerekenler…
1. Basketbol
Günümüzün en popüler sporlarından olan basketbol 1891 yılında Kanadalı spor antrenörü ve mucit James Naismith tarafından icat edildi. James Naismith, Massachusetts’teki Young Men’s Christian Association isimli okulda beden eğitimi öğretmeni olarak çalışıyordu. Fakat kış aylarında, çocukların dışarıda spor yapamamaları hem okul yönetimi hem de Naismith için büyük bir sorun haline geldi. Böylece kapalı alanda çocukların spor yapmasına olanak verecek ve onların ilgisini çekebilecek bir spor üzerine düşünmeye başladı!
Kısa süre sonra, milyonlarca insan için oldukça önemli bir spor haline dönüşecek basketbolu icat edecekti! James Naismith, çalıştığı okulun kapalı spor salonun iki duvarına birer sepet yerleştirdi. Çocukları salona çağırdı, onlara bir top verdi ve düdüğünü çaldı! İşte, dünyanın ilk basketbol maçı bu şekilde başladı! Ancak bu ilk basketbol müsabakası sırasında takımlar arasındaki rekabet tehlikeli bir hal almaya başladı. Çünkü oyunun herhangi bir kuralı yoktu. Ancak James Naismith bunun da üstesinden geldi. Basketbolun ilk 13 kuralını kendi elleriyle yazdı! Böylece ortaya daha güvenli bir spor çıkmış oldu. İşte bugün milyarlarca dolarlık bir endüstri haline gelen basketbol bu şekilde ortaya çıktı!
2. Beyzbol
Bugün özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Uzak Doğu’da popüler olan beyzbol, kökenleri 17. yüzyıla kadar uzanan bir spor dalı. Ancak oyun, 1845 yılında bugünkü modern şekline ulaşmaya başladı. Eski bir İngiliz sporları olan “rounders” ve “kriket” Amerika Birleşik Devletleri’ne İngiliz sömürgeciler tarafından getirilmişti. Bu iki oyun, Amerikan Devrimi ve takip eden süreçte özellikle de 19. yüzyılın ortalarında Amerika’nın büyük kentlerinde yaşayan erkekler arasında popüler oldular. Yani o dönemde büyük şehirlerdeki parklarda ve boş arazilerde “beyzbola” benzeyen bir spor yapılıyordu…
Ancak 1845’in eylül ayında Alexander Cartwright isimi bir bankacı önderliğinde New York Knickerbocker Beyzbol Kulübü’nün kurulması Amerika Birleşik Devletleri’ndeki spor tarihini değiştirecekti! Alexander Cartwright, yeni beyzbol kulübünün kurulmasından sonra, oyunu kuramsal hale getirmek için çalışmalara başladı. Oyun alanının büyüklüğünden oyuncu sayısına, faul çizgilerinden topa vuruş kurallarına kadar pek çok değişiklik üzerinde çalıştı. Cartwright’ın belirlediği kurallar beyzbolun daha çok sevilmesine ve daha popüler hali gelmesine katkı sağladı. Amerikalı sıradan bir adam, kökenleri 17. yüzyıla kadar dayanan bir spora gerçek kimliğini kazandırmış oldu.
3. Artistik buz pateni
Artistik buz pateninin kökenleri milattan önceki dönemlere kadar uzanıyor! İskandinavya ve Rusya’da yaşayan insan toplulukları yaşadıkları bölgelerde buz tutan göller üzerinde yolculuk yapabilmek için at, geyik ve koyun gibi hayvanların kemiklerinden, “paten” yapıyorlardı! Bu ilkel patenler yüzlerce yıl içerisinde giderek daha modern bir görünüm kazandı. Ancak 18. yüzyılda İngiltere’deki insanlar eğlenmek için daha fazla zaman harcamaya başladılar. Modern buz pateni de bu sayede ortaya çıkacaktı! 1740’lı yıllarda İskoçya’da kurulan bir paten kulübü, kulübe yeni kayıt olan üyelerinden bir dizi testi başarıyla geçmesini bekliyordu. Bu test, buz üzerinde paten ile çeşitli şekillerin çizilmesini, birtakım engellerden atlamayı ve çeşitli hareketleri içeriyordu! İngiliz vatandaşı Robert Jones, 1772’de bu hareketlerin nasıl yapılacağına dair talimatlar içeren bir kitap yazdı. Ancak büyük ihtimalle artistik buz pateninin ilk el kitabını yazdığından habersizdi…
4. Hokey
Hokey, bugün soğuk iklimin hakim olduğu ülkelerin en sevilen spor dallarından biri. Üstelik bu spor dünya çapında da hatırı sayılır bir kalabalık tarafından takip ediliyor. Hokeyin kökeni ise -en azından modern hokeyin- biraz karmaşık! Fakat günümüzdeki hokeyi andıran bir spor türünün tarihi Antik Yunan’a kadar uzanıyor. Antik Yunan’da hokeye oldukça benzeyen bir oyun oynandığını biliyoruz. Ancak modern hokeyin gelişimi ve bugünkü halini alması oldukça uzun bir süre aldı!
1600’lerin başında, İskoçya’da bugünkü hokeye benzeyen “chamiare” adında bir oyun oynanıyordu. 1700’lere gelindiğinde İngiltere’deki “bandy” isimli oyun neredeyse hokeyden farksızdı! 18. yüzyılda ise, Kuzey Amerika’daki Kızılderililer bile hokeye benzer bir spor yapıyorlardı. Bu nedenle Kanada, Rusya ve İngiltere ve bazı Avrupa devletleri modern hokeyin ilk defa kendi ülkelerinde oynandığını iddia ediyor. Aslında hepsi de haklı. Özellikle 19. yüzyılda bu ülkelerde gerçekten de hokey yaygın bir şekilde oynanıyordu. Ancak Uluslararası Buz Hokeyi Federasyonu, ilk resmi hokey maçının 3 Mart 1875 yılında Montreal’de oynandığını belirtiyor!
5. Golf
Golfün en eski versiyonu 15. yüzyılda İskoçya’da ortaya çıktı. Ancak o dönemlerde İskoçya’da iki farklı golf sporu vardı! Birisi zenginlerin özel golf sahalarında oynadığı oyundu. Diğeri ise yoksul İskoçların sokak aralarında ve caddelerde oynadığı oyundu! Golf sporu İskoçya’da o kadar yaygındı ki, Kral II. James erkeklerin golf oynamasını yasaklamıştı. Sebebi ise erkeklerin okçuluk gibi askeri sporları tercih etmeyip golf oynamalarıydı… 1744 yılında İskoçya’daki bir golf kulübünün golfün kural kitapçığını yayınlamasıyla, İskoçya’da yıllardan beri oynanan bu oyun, daha modern bir görünüme kavuştu ve günümüze kadar ulaştı.
Kaynak: 1
