Ana sayfa » Seyahat » Görkemli Tarihiyle Büyüleyen Persepolis Antik Kenti Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Görkemli Tarihiyle Büyüleyen Persepolis Antik Kenti Hakkında Bilmeniz Gerekenler
İran’ın güneybatısında, Şiraz’ın yakınlarında, tarihin tozlu sayfalarından fırlamış gibi duran bir hazine var: Persepolis. Adeta bir zaman makinesi gibi sizi 2.500 sene öncesine, Pers İmparatorluğu’nun günlerine götürüyor.
Bazı şehirlerin, zamana meydan okuyan sütunları, ayakta kalan duvarları ve suskun taşları bile insanın içini ürpertmeyi başarıyor. Çünkü onlar, sadece taş ve topraktan ibaret değil. Her bir adımda geçmişin ayak izlerini hisseder, her kabartmada binlerce yıl öncenin bakışlarını yakalarsınız. İran’ın kalbinde bulunan ve çöl rüzgârlarıyla sararıp solmuş bir ihtişam gibi dimdik bir şekilde hâlâ turist ağırlayan Persepolis Antik Kenti işte tam olarak böyle bir yer. Adeta zamanın donduğu bir sahne… Hadi gelin Persepolis Antik Kenti tarihine yakından bakalım.
Persepolis Antik Kenti’nin geçmişi MÖ 518 senesine kadar uzanıyor
Perslerin büyük kralı olan I. Darius’un kurduğu Persepolis Antik Kenti’nin tarihi, MÖ 518 senesine kadar uzanıyor. Darius, yalnızca güçlü bir komutan değil, aynı zamanda sanata ve mimariye gönül vermiş bir hükümdardı. Onun başlattığı bu dev proje, oğlu Xerxes ve torunu Artaxerxes’in de katkılarıyla devasa bir imparatorluk simgesine dönüştü. Başkent olmasının ötesinde, burası törenlerin, kabul merasimlerinin, kültürel birlikteliklerin kalbinin attığı yer oldu.
Kentin her duvarında, her sütununda imparatorluğun görkemini anlatan kabartmalar yer alıyor. Elinde hediye taşıyan delegeler, dans eden figürler, işlemeli giysiler giymiş saray görevlileri… Antik kent adeta bir zaman kapsülü gibi, o günlerin tüm detaylarını bugüne fısıldıyor. Perslerin bu antik başkenti, bir taş yığını değil; bir dünya görüşünün, bir medeniyet vizyonunun ete kemiğe bürünmüş hâlidir.
Persepolis’i kim yaptı?
Bu büyüleyici kentin temelini atan kişi I. Darius’tur. Fakat Persepolis’i bugünkü ihtişamına kavuşturan süreç, tek bir kralın çabasıyla değil, ardıllarının vizyonuyla tamamlanmıştır. Genel olarak Persepolis’i kim yaptı? Darius’un oğlu olan Xerxes (Serhas) ve onun oğlu olan I. Artaxerxes, Persepolis’in devamlı olarak büyümesi ve gelişmesini sürdürdüler. Bu hükümdarlar yalnızca toprak fetheden savaşçılar değil, aynı zamanda bir medeniyet inşa eden büyük planlayıcılardı. Mimariden kabartmalara, her detayda bu vizyonun izleri vardır. Persepolis, üç ana platformdan oluşan devasa bir yerleşim alanıdır. En dikkat çekici yapılardan biri, kralın halka açık toplantılar düzenlediği Apadana Sarayıdır. 100’den fazla sütunu olan bu görkemli yapı, ihtişamıyla ve üzerinde yer alan detaylı kabartmalarıyla dikkat çeker.
Bu kabartmalarda, farklı milletlerin temsilcileri krala hediyeler sunarken betimlenmiştir. Medler, Babilliler, Lidyalılar, Mısırlılar… Hepsi bir sıraya dizilmiş, Pers kralının önünde saygıyla eğilirken resmedilmişler. Bu sahneler yalnızca estetik değil, aynı zamanda dönemin siyasi dengelerini de simgeler. Apadana dışında Harem Kompleksi, Kraliyet Hazinesi, Tachara (Darius’un Sarayı) ve Kraliyet Mezarlıkları da Persepolis’in mimari değerini artırmıştır. Her bir yapı tamamen farklı bir hikâye ve farklı bir sanat eseri…
Persepolis Türkçe ne demek? diye merak edenler için: Persepolis adı aslında Yunanca kökenli. “Perslerin Şehri” anlamına gelir. Fakat İranlıların dilinde bu şehir “Takht-e Jamshid” yani “Cemşid’in Tahtı” olarak bilinir. Cemşid, İran mitolojisinde yarı efsanevi bir kraldır ve bu ad, kente efsanevi bir aura kazandırır. Tarih ve efsane burada iç içe geçmiştir; bir yanda gerçek bir imparatorluk başkenti, diğer yanda mitlerin hüküm sürdüğü kutsal bir mekân…
Persepolis Antik Kenti nerede?
Peki bu etkileyici şehir Persepolis Antik Kenti nerede yer alıyor? Persepolis, İran’ın güneybatısında, Fars bölgesinde konumlanıyor. En yakın büyük şehir ise Şiraz. Şehir merkezine yaklaşık olarak 60 kilometrelik bir mesafede yer alan bu antik kent, çölün tam olarak ortasında, kayalık bir zemine inşa edilmiştir. Stratejik olarak hem savunmaya elverişli hem de çevresindeki ticaret yollarına hâkim bir konumdadır. Göz alabildiğine uzanan vadide, aniden karşınıza çıkan dev taş yapılar, adeta başka bir dünyaya adım attığınızı hissettirir.
Persepolis, kadim Ahameniş İmparatorluğu’na ait bir başkenttir. Bu imparatorluk, yalnızca İran tarihinin değil, insanlık tarihinin en köklü ve güçlü uygarlıklarından biri olarak kabul edilir. Ahamenişler, hoşgörülü yönetim anlayışları, çok uluslu devlet yapısı, gelişmiş yönetim teknikleri ve etkileyici mimarileriyle tanınır. Persepolis de bu uygarlığın zirveye ulaştığı dönemin mimari ve kültürel bir temsilidir. Kentin mimarisi ve kabartma kısmı yalnızca Pers kültürünü değil, o dönemin Pers yönetimi altında yer alan çeşitli ulusların da etkilerini taşır. Bu çokkültürlülük, Persepolis’in kabartmalarında hediyeler taşıyan Elamlılar, Medler, Mısırlılar ve Hintliler gibi halkların betimlenmesiyle açıkça görülür.
Perpolis’e nasıl gidilir?
Zamanında sadece imparatorların ve diplomatların adım attığı bu kutsal topraklara bugün siz de ulaşabilirsiniz. Eğer bir gün Persepolis Antik Kenti’ni ziyaret etmek isterseniz, en uygun rota ilk olarak Şiraz’dır. Peki Persepolis’e nasıl gidilir? Şiraz Havalimanı’na indikten sonra özel turlarla veya araç kiralayarak yaklaşık bir saatlik bir yolculukla Persepolis’e ulaşabilirsiniz. Güneşin altında parlayan taş duvarlar, sizi binlerce yıl öncesine götürmeye hazır bekliyor olacak. Ve kim bilir, belki bir kabartmanın gölgesinde kendi tarihinizle yüzleşirsiniz.
Persepolis hakkında bilgi arayışındaysanız sadece kuru tarihi detayları ile yetinmeyin! Persepolis Antik Kenti, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde olmayı sonuna kadar hak eden bir tarih hazinesidir. Büyük İskender’in yaktığı ama küllerinden küresel bir merak uyandırarak yeniden doğan bu şehir, bugün bile kendine özgü bir büyüyle ziyaretçilerini etkisi altına alıyor. Eğer tarihe, mitolojiye ve eski medeniyetlere biraz olsun ilginiz varsa, Persepolis sizin için sadece bir seyahat durağı değil, zihninizde yer edecek bir deneyim olacaktır.
