ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Genel » #17Maddede Osmanlı’da Rüşvet, Yolsuzluk ve Cezalar

#17Maddede Osmanlı’da Rüşvet, Yolsuzluk ve Cezalar

Tecrübesiz Yazar: Tecrübesiz
17 Aralık 2014
Kategori: Genel
Google Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
#17Maddede Osmanlı’da Rüşvet, Yolsuzluk ve Cezalar
Share on FacebookShare on Twitter

Türk Dil Kurumu – Rüşvet: Yaptırılmak istenen bir işte yasa dışı kolaylık ve çabukluk sağlanması için bir kimseye mal veya para olarak sağlanan çıkar.

Enteresandır kelime bir kısım insanın nedeni bilinmeksizin aşırı hayran olduğu Arap kültürü kökenli “Rişvet” kelimesinden güzeller güzeli Türkçemize girmiş.

Kişi kendini liberal, solcu, milliyetçi, dindar, en dindar, daha da dindar, on yüz bin dindar olarak tanımlayabilir. Sonuç itibariyle insan her ne olursa olsun önce kendi menfaatlerini düşünen bir yaratık olduğu için rüşvete meyillidir. Kanunlar falan da bu yüzden konmuş. Bu yüzden rüşvet ve yolsuzluk güzel dünyamızın gelişmiş ülkelerinde çok ayıp bir şey olarak algılanmış ve şiddetle cezalandırılmış ya da cezalandırılıyor. Peki ya Osmanlı’dan günümüze bizde durum ne?

Osmanlı’da özellikle son dönemlerde rüşvet neredeyse günlük yaşamın bir parçası

Gelir ve giderleri daha çok savaş ekonomisi üzerine kurulu Osmanlı’da rüşvetin arttığı dönemler de haliyle ekonominin kötüye gittiği dönemlere denk gelir. Ama rüşvetin temelleri aslında Selçuklulara kadar gider.

Devlet kaynaklarından derlediğimiz bilgilerle Osmanlı’da rüşvet

osmanlii
Osmanlı’da devletin temellerinde Selçuklu etkisi vardır, sonraları İlhanlı etkisinin de görüldüğü bilinir. Bu yapılarda da rüşvetin derinlere işlemiş olduğu bilinmektedir. Yani rüşvet kökü hayli eskiye gider.

Kimileri Osmanlı’daki rüşvet olgusunu “bahşiş” olarak kabul ettirmeye çalışıyor

Urrabietta_-_Costumes_of_the_Ottoman_Empire
Ancak bu durum zorlama bir çabadan ibarettir. Çünkü rüşvet devlet kayıtlarına da girmiş cezası belli bir suçtur. Sadece bugün olduğu gibi o günlerde de cezalar “duruma göre” görmezden gelinebilirmiş; ama bunun yanında hayli sıkı cezaların da kesildiği olmuş.

Padişah hizmetinde olalum deyü çok kişiler kadıya rüşvetler virüb yalvardılar: beni yaz didiler

orhan
Bu cümleler henüz imparatorluğun ilk dönemlerinde Orhan Bey zamanında edilmiştir. Bursa kadısı Çandarlı Kara Halil Paşa’nın rüşvet istediği söylenmektedir. Kadının rüşvet alıp almadığını bilemeyiz ama yukarıdaki cümleden o dönemde devlet yapısında rüşvetin bir yöntem olarak bilindiği anlaşılabiliyor.

Adalet rüşvet ve kadılar

26911
I. Bayezid döneminde yargı işlemlerinden ücret alınması yasaya bağlanır. Bu durum zaten hayli artmış rüşvet vakalarını daha da arttırır. Özellikle kadıların rüşvetçiliğinin açgözlülük boyutuna geldiği kayıtlara geçer. Tarihçi Cornell H. Fleischer “Tarihçi Mustafa Âli, Bir Osmanlı Aydın ve Bürokratı” adlı kitabında bu noktanın altını özellikle çizmiştir.

O dönem tabii HSYK yok

654794 (1)
Ferman.mp3

Adli sahtekârlıklar için kadılar tarafından bir örnek daha: Zağra-i atik muvakkili (fermanlara tuğra
çeken kimse) Mehmet Bey’in sahte ferman işine girmesi fark edilir ve o dönem Osmanlı toprağı olan Limni Adası’na sürgün edilir. Sahte ferman da iyi cesaretmiş.

Dedim: Ey arkadaşlar bu ne yanlış iştir, ne yüz asıklığıdır

fuzuli
-Dediler: Bizim adetimiz böyledir.
-Dedim: Bakın ağalar, benim bu haklı işimi yapmazsanız siz sorumlu olursunuz.
-Dediler: Yok efendi, bu hesap ancak kıyamette sorulur.
-Dedim: Dünyada dahi hesap sorulur, haberin işitmişiz.
-Dediler: Böyle bir şeyi biz de duyduk ama aslı astarı yoktur. Biz amirlerimizle anlaşmışız, bize bir şey olmaz.

Fuzuli’nin ünlü “Şikayetname” eserini yaşadığı bu gerçek olaydan sonra yazılır

fuzulii
Fuzuli, Kanuni’nin Bağdat’ı fethinden sonra (1534) padişaha kasideler sunar ve padişah tarafından beğenilen kasideler karşılığında 9 akçelik maaşla ödüllendirilir. Maaşını almaya gittiğindeyse rüşvet talebiyle karşılaşır. En sonunda o ünlü cümlesini yukarıdaki yazıya ekleyerek bitirir: “Selam verdim, rüşvet değildir deyu almadılar. Hüküm (belge) gösterdim, faydasızdır diye iltifat etmediler. Gördüm ki sualime cevaptan başka nesne vermezler, çaresiz mücadeleyi terk ettim…”

Hediye, bahşiş ve çürüme

osmanli
Kimi makara kukaracıların zamanında devlet geleneğimizde hediye var diyerek millete yutturmaya çalıştığı rüşvet aslında Osmanlı devlet geleneğini çürüten en önemli noktalardan olmuş.

Rüşvet sadece akçeyle değil başka şekillerde de ödenirmiş

Portraits of Ottoman People
Kanuni Sultan Süleyman döneminde devlet içinde görev alan tarihçi ve şair Gelibolulu Mustafa Âli (1541-1600) Bosna sancağındaki taleplerinin yerine getirilmesini istemek için Veziriazam Lala Mustafa Paşa’ya bir mektup yazar. Mektubunda bu iyilik karşılığında Paşa’ya yakışıklı, uzun boylu üç Bosnalı iç oğlanı gönderme söz verir.

Bürokrat ve bakan olmak o zaman da hayli ballı işmiş

naima
ilk resmi Osmanlı tarihçisi olan Mustafa Naîmâ (1655 – 1716) temel eseri olarak bilinen Naîmâ Tarihi’nde Osmanlı Devletinde de diğer devletlerde olduğu gibi kamu makamlarına tayin için her zaman akçe almanın alışılmış bir durum olduğu ve âlemden bunu def etmenin mümkün olmadığı belirtilmiştir. Ayrıca rüşvetin devletin içine iyice yerleştiğini ve her makamın bir ücreti olduğunu yazmıştır.

Çalmaya çırpmaya ortak olma ve derin devlet

HD28041047_5
Eşkiyalık yapanlar soydukları malların ve paraların bir bölümünü yöneticilere verirmiş. Böylece barınabilecekleri ortamları garanti ederlermiş. O tarihten bugünlere iki arşın yol katedemememiz çok yazık.

Rüşvet tespit ve ceza

cezaosm
İbreti alem denilen hadise maalesef daha çok alt tabakaya yani halka uygulanır. Kimi esnaf da bundan payını alır. Örneğin İstanbul’da Çarşamba pazarında Simitçi Hasan, dört paralık simidi on beş dirhem noksan halka satmaya cesaret ettiğinden, Seddülbahir’e sürgün edilmiş.

Şirin ada Limni sahtekar dolmuş

eyhulislam
Bursa’da Alaaddin Bey camiinde imamlık yapan ulema sınıfından Hamza Efendi, mahallesindeki bir parça yeri zapt etmek için, İstanbul’a şeyhülislâmın mührünü taklit ederek sahte mühürlü mektup yazmış, bununla birlikte rüşvet de cukkalamış ve bu yüzden o da Limni’ye sürgün edilmesine karar verilmiş.

Katli vaciptir ama iyi haline istinaden

kanuni
Sürgün cezası her zaman Limni’ye değil kimi durumlarda Mısır’a verilir. Mısır valisi ve çavuşbaşına yazılan bir hükümde, “İstanbul’da kâğıt tacirliği yapan bunun yanında fesat ve kötülüğü ile bilinen Burdurlu El-Hac Salih efendinin şekavet, sahtekârlık, hıyanet ve rüşvet suçlarından katline hüküm verilmiş, cezasına merhamet edilip Mısır’a sürgün edilmesine karar verilmiştir” yazılmıştır.

Bir daha daireye uğrama İbo

kannn
Bunu Midilli’ye mi yollasaydım

Memuriyet kadrolarına yansıyan bir ceza da Divan kalemi kâtiplerinden Seyyid İbrahim’e kesilmiş. Sadakatten uzaklaştığı, kanun ve hükümlere ilaveler yaptığı için görevinden azledilerek tahmin edin nereye, tabii ki Limni’ye sürgün edilmesine karar verilmiş. Ayrıca bir daha kesinlikle kalem dairesine uğramaması da söylenmiş.

Sosyal ve ekonomi durum bozulunca askeri dirlik de bozulmuş

11
Osmanlı’nın özellikle son döneminde devleti ayakta tutan sosyal, ekonomik ve askeri yapı paramparça olmuş. Çöküş döneminde toplumun her kesiminde rüşvet ve yolsuzluk artık neredeyse normalleşmiş. Kuruluştan bugünlere kadar rüşvet ve yolsuzluk hadiselerinde hangi noktada olduğumuzun takdiriyse sizlere kalmış.

Kaynaklar:
http://www.sayistay.gov.tr/dergi/icerik/der59m5.pdf

http://www.diken.com.tr/bagisin-egemenliginden-rusvetin-egemenligine/

Paylaş11TweetleGönder
Tecrübesiz

Tecrübesiz

İleri
#17Maddede Barış Manço’dan Moğollar’a Unutulmaz Kaset Şarkıları

#17Maddede Barış Manço'dan Moğollar'a Unutulmaz Kaset Şarkıları

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

İlgili İçerikler

Kendi Stüdyonuzu Kurun! Evde Fotoğraf Stüdyosu Kurmak İçin İhtiyacınız Olan Her Şey
Alışveriş

Kendi Stüdyonuzu Kurun! Evde Fotoğraf Stüdyosu Kurmak İçin İhtiyacınız Olan Her Şey

Kadın Kocalar: 18. Yüzyılda Transseksüel Bireylerin Gizli Kalmış Hayatları
Tarih

Kadın Kocalar: 18. Yüzyılda Transseksüel Bireylerin Gizli Kalmış Hayatları

İspanyol dizileri
Dizi

İzlemeye Başladıktan Sonra Aniden Bağımlısı Olacağınız 22 İspanyol Dizisi

Kendi Stüdyonuzu Kurun! Evde Fotoğraf Stüdyosu Kurmak İçin İhtiyacınız Olan Her Şey
Alışveriş

Kendi Stüdyonuzu Kurun! Evde Fotoğraf Stüdyosu Kurmak İçin İhtiyacınız Olan Her Şey

5 Mart 2021
Kadın Kocalar: 18. Yüzyılda Transseksüel Bireylerin Gizli Kalmış Hayatları
Tarih

Kadın Kocalar: 18. Yüzyılda Transseksüel Bireylerin Gizli Kalmış Hayatları

5 Mart 2021
İspanyol dizileri
Dizi

İzlemeye Başladıktan Sonra Aniden Bağımlısı Olacağınız 22 İspanyol Dizisi

5 Mart 2021
Mutlaka Haberdar Olmanız Gereken Yaşlanma Karşıtı En İyi Cilt Bakım Ürünleri
Alışveriş

Mutlaka Haberdar Olmanız Gereken Yaşlanma Karşıtı En İyi Cilt Bakım Ürünleri

5 Mart 2021
Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 36 Tweeti
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 36 Tweeti

5 Mart 2021
16. Yüzyıla Ait Bir Kitapta Yer Alan Birbirinden Tuhaf 16 Hayvan İllüstrasyonu
Tasarım

16. Yüzyıla Ait Bir Kitapta Yer Alan Birbirinden Tuhaf 16 Hayvan İllüstrasyonu

5 Mart 2021
Çift Maske Takmak Corona Virüsüne Karşı Ne Kadar Koruma Sağlıyor?
Gündem

Çift Maske Takmak Corona Virüsüne Karşı Ne Kadar Koruma Sağlıyor?

5 Mart 2021
İlginç Ama Gerçek! Saçlarınızı Sık Sık At Kuyruğu Toplamanın Sağlığınız Üzerindeki Etkileri
Sağlıklı Yaşam

İlginç Ama Gerçek! Saçlarınızı Sık Sık At Kuyruğu Toplamanın Sağlığınız Üzerindeki Etkileri

5 Mart 2021
Ferah Bir Nefes Ve Sağlıklı Bir Ağız İçin: En İyi Ağız Gargaraları Ve Suları
Alışveriş

Ferah Bir Nefes Ve Sağlıklı Bir Ağız İçin: En İyi Ağız Gargaraları Ve Suları

5 Mart 2021
Aromaterapi Mumları: Zihinsel ve Bedensel Sağlınızın Koruyucuları
Alışveriş

Aromaterapi Mumları: Zihinsel ve Bedensel Sağlınızın Koruyucuları

4 Mart 2021
İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?
ListeList Özel

İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?

7 Ekim 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020
Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu
Gündem

Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu

9 Nisan 2020
Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları
Alışveriş

Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları

8 Nisan 2020
Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi
ListeList Özel

Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi

8 Nisan 2020
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020
Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri
Alışveriş

Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri

15 Mart 2020
Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar
Teknoloji - Bilim

Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar

28 Eylül 2019
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü

8 Haziran 2019
Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?
Sağlıklı Yaşam

Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?

10 Nisan 2019
“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi
Gündem

“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi

9 Nisan 2019
  • Hakkımızda
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Oturum süresi doldu

Lütfen tekrar giriş yapın. Giriş sayfası yeni bir pencerede açılacaktır. Giriş yaptıktan sonra pencereyi kapatıp bu sayfaya dönebilirsiniz.

>

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız.

Daha fazla bilgi ve hangi çerezleri kabul edip etmeyeceğinizi öğrenmek için ayarlara bir göz atabilirsiniz.

ListeList
Gizlilik

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanmaktadır ve takip eden ziyaretlerinizde siz olduğunuzu bilebilmek, sitenin hangi alanlarını ilgi çekici bulduğunuzu incelemek gibi amaçlarla kullanılmaktadır.

Kullanılması gerekli çerezler

Kullanılması gerekli çerezler tercihlerinizi saklamak ve buna uygun hizmet verebilmek adına her zaman etkin durumdadır.

Eğer bu çerezi kapatırsanız, bu ekranda yapmış olduğunuz tercihleri de saklayamayız. Bu da siteye ger gelişinizde çerezleri etkinleştirip etkinleştirmeme işlemini tekrar yapmanız gerektiği anlamına geliyor.