Bu listeyi Fil’m Hafızası ekibinden Furkan Uzun hazırlamıştır, haberiniz olsun.
Müzik, tiyatroda kullanıldığından beri sahnenin anlatım gücüne doğrudan etki ederken sinemanın ayrılmaz parçalarından biri olmuştur. Müziğin anlatım gücünü pekiştiren bu etkisine kapılarak yerli yersiz armoniye sığınan amatör sinemacılar olduğu gibi bu birlikteliği pekâlâ ustalıkla işleyip seyirciyi sahnenin büyüsüne ortak eden yönetmenler de kendilerini her daim belli etmiştir.
Burada bahsedeceğimiz filmler ise The Ghost’un Unchained Melody eşliğindeki unutulmaz aşk sahnesi ya da Requiem for a Dream’deki Clint Mansell’in kültleşmiş eserinin sahnedeki uyumundan öte Teen Slasher filmlerinde, katilin garage rock türünde bir şarkı eşliğinde kurbanı, güzel sarışın kızın peşinden koşturduğu o klişe sahnelerde olduğu gibi kontrpuantal ilişkiyle müziğin ve sahnenin tezat uyumunu başarıyla ortaya koyan örneklerdir.
İşte karşınızda müzik ve görüntü uyumuna en iyi 10 örnek sahne
1. Gadjo Dilo
Tony Gatlif şüphesiz Roman kültürünü beyazperdeye en iyi yansıtan ve Roman müziklerini sahnelere ustalıkla işleyen bir yönetmen. Bu deha isim, Adrian Simionescu’nun Tutti Frutti şarkısı eşliğinde mezar başında acılı babaya göbek attırdığı sahne ile sinema tarihinin en etkileyici anlarından birini ortaya koymakla kalmıyor, aynı zamanda müzik ve sahnenin tezat uyumunun da en başarılı örneğini perdeye kazıyor.
2. The Game
Sonuna dek ters köşelerle devam eden David Fincher’in bu kült filminde, olanlardan habersiz başrol oyuncusu Michael Douglas’ın eve geldiği sahnede, Charles Manson’vari olay mahallinde karşılaştıkları ve otomatik olarak evin içinde devreye giren müzik çalardan yükselen Jefferson Airplane’in muazzam White Rabbit şarkısı, bu tezatlığı ustaca kullanarak gerilimin dozunu bir hayli arttırıyor.
3. La Haine
Fransa’daki sınıf farklılıklarını ve gettolardaki yaşamı çarpıcı bir şekilde anlatan filmin hikâyesiyle tamamen örtüşen Cut Killer’ın Nique La Police şarkısı, Edith Piaf’ın Non, Je ne regrette rien şarkısıyla mixlendiği hâliyle, filmde varoştaki bir dairede DJ olarak gözüken Cut Killer’ın kendisi tarafından öylesine naif bir sahnede aynı ölçüde boy gösteren bir tezatlıkla sunuluyor ki, bu sahnenin gücünü anında bir kaç misli yükseltiveriyor.
4. You’re Next
Son zamanların en başarılı korku filmlerinden biri olan You’re Next, Dwight Twilley’in Looking for the Magic şarkısını katliamın en kanlı olduğu sahnelerden birinde filmdeki gerilim atmosferine de oldukça uygun olarak öylesine takıntılı bir hâlde kullanıyor ki şarkının naifliği, arka planda işlenen cinayeti, sanki kurban ve katil aralarında oyun oynuyorlarmış gibi izleyiciye aktarırken, tezat bir ölçüde de izleyenlerin gözünde sahnede yaşananları yüksek gerilimin etkisiyle meşru kılma noktasına dek getiriyor.
5. Ida
Bu yılın en başarılı Avrupa sineması örneklerinden biri olan Polonya yapımı Ida, öylesine rahat anlaşılır ve hazmı kolay bir senaryoya sahip ki, Mozart eşliğindeki intihar sahnesi geldiğinde, izleyiciyi bu düz çizgiden alıp birkaç kez tokatladıktan sonra sinema tarihinin en naif intihar sahnelerinden birini, müzik ve sahnenin bu tezat uyumuyla ortaya koyduğunu hatırlatarak, filmi defalarca geriye sarıp aynı sahneyi tekrar tekrar izleme ihtiyacı doğuruyor.
6. Death Proof
Müziği, sahnede en iyi kullanan isimlerin başında gelen kişi kuşkusuz Tarantino. O her filminden bir örnekle bu listede pekâlâ yer alabilir. Bunların en başında geleni ise Amerikan B-sinemasına selam durduğu Death Proof’ta masum kızlarımızın avlandığı kaza sahnesi. Bir o kadar da absürt isme sahip olan Dave Dee Dozy Beaky Mick & Tich arkadaşların, arabanın radyosundan yükselen Hold Tight şarkısıyla izleyiciler adeta gerilimi tamamıyla göz ardı ederek tüm bu tezatlığın ötesine geçiyor. Tarantino da aynı zamanda yaklaşmakta olan gerilimi işaret ederek bir nevi koltuklarınıza sıkı tutunun mesajı veriyor.
7. A Clockwork Orange
Singin’ in the Rain şarkısını toplum suçlusu psikopat bir karakterin ağzına yapıştırmak kimin aklına gelirdi? Üstelik masum bir haneye girerek sapıklığın ve psikopatlığın en uç örneklerini gösterirken seyirciye de bir tek yağmur eksik dedirtecek noktaya ancak Kubrick getirebilirdi. Tabi takıntılı olduğu alan derinliğiyle oluşturduğu etkileyici sahnede, psikopat karakterlere şarkı söyletip dans ettirirken izleyicileri de oluşturduğu bu gergin atmosferde iyice şoklarken…
8. Arizona Dream
Emir Kusturica da Roman ve Balkan kültürünü başarıyla beyaz perdeye aktaran bir diğer usta sinemacı olmakla birlikte, Goran Bregoviç’in eşsiz tınılarını her filminde muazzam bir uyumla sahneye koymaktadır. Fakat kendisi, Arizona Dream’in o nevrotik karakterlerinin kimisinin çatıda, kimisinin uçakta, kimisinin ise hamakta adeta bu uyumsuzluk ortamında şenlik moduna girdiği bir sırada, tüm karakterlerin hâllerini bahçede neşeyle çalan Amigoların Mariachi müziğine ortak ederek, Bregoviç harici bir müziği ender olarak sahneyle tezat bir uyumda başarıyla ortaya koyuverir.
9. The Broken Circle Breakdown
Listenin Belçikalı olan son filmi aynı Gadjo Dilo’da olduğu gibi ölümü, müzikle karşılayarak insanların kendisini teskin etmesinin ve acılarını müzikle atmasının en güzel örneğini ortaya koymaktadır. İzleyiciyi adeta tam yerinde yakalayarak kahrederken, zaten tümüyle başarılı olan filmin de altın vuruşunu yapmaktadır.
Liste Sonu Bonusu: Amelie
Sahnedeki anlatıcı Amelie’nin yapmaktan hoşlandığı şeyleri sıralarken arka planda çalan Yann Tiersen’in o özlem dolu ezgileri, mutluluk ve melankoliyi bir güzel harmanlayarak listenin özünü başarıyla yansıtıyor.
