Kübizm nedir? Kübizm tarihçesi nedir? Bu sorular, resim sanatına merak duyan hemen herkesin mutlaka ilgi alanına girmiştir. Empresyonizme tepki olarak ortaya çıkan, geleneksel Batı resmine başkaldırı niteliğindeki bu akımın tarihçesine gelin birlikte bakalım!🎨
1. Kübizm nedir? Kübizm, kabaca insan ve diğer formların tasvirlerinde geometrik şekiller kullanılmasına dayanan bir sanat akımıdır
Kübizm, doğadaki maddelerin kişide bıraktığı duyguların aktarılmasını teşvik eden empresyonizm akımına tepki olarak ortaya çıkmıştır.
2. Kübizme göre, nesneler sadece görünen boyutlarıyla değil görünmeyen boyutlarıyla da ele alınmalıdır
Buna insanlar da dahildir. Kübist tablolarda insanlar sadece dış görünüşleriyle değil düşündükleri ile de yer alırlar. Görünmeyeni ele aldığı için Kübist eserlerde nesneler çok boyutlu şekilde çizilir.
3. 20. yüzyılın başlarında en parlak dönemini yaşayan bu akım, pek çok yaratıcı disiplini etkiledi ve hala etkisini sürdürüyor
4. Akım, Pablo Picasso’nun Les Demoiselles d’Avignon (Avignonlu Kızlar) isimli tablosuyla başladı🖼️
Beş fahişenin portresi niteliğindeki bu tablo, geleneksel Batı resminin neredeyse tüm kurallarını çiğniyordu. Picasso, bu tabloyu ressam Georges Braque’e tanışmalarından 2 yıl sonra göstermişti. Ayrıca bu tablo, Picasso’nun “pembe ve mavi dönemi” olarak bilinen (Gül dönemi diye de bilinir) evresinden büyük bir sıçrayıştı. Sonuç olarak Picasso, eseri halka sergilemekte tereddüt etti ve 1916’ya kadar görünmedi.
5. Picasso başlangıçta kübizm konusunda yalnızdı. Hatta o dönem Fovist harekette resim yapan Georges Braque de ikilemde kalmıştı
Avignonlu Kızlar tablosu Georges Braque’e bir yandan itici geldi bir yandan onun ilgisini çekti. Sonuç olarak Picasso, onunla birlikte Kübist formu geliştirerek eserin etkileri üzerinde özel olarak çalıştı.
Braque, Picasso ile işbirliği yapan tek sanatçıdır ve iki sanatçı 2 yıl boyunca her akşamı birlikte geçirmiştir. Üstelik iki sanatçı ürettikleri tüm eserleri ortak bir karara varmadan ilan etmediler, yani tam bir takım ruhunda çalıştılar.
6. Braque’in Picasso’nun ilk çalışmasına cevabı ise 1908 tarihli Büyük Çıplak (Large Nude) tablosuyla oldu
Yani Georges Braque, Picasso’nun Avignonlu Kızlar tablosundan esinlenerek Large Nude tablosunu yaptı. Bu tablo, empresyonist ressam Paul Cézanne’ın tekniklerini birleştiriyordu.
7. Böylece bir öznenin aynı anda birden çok bakış açısıyla tasvir edilip, sınırlı bir renk paletiyle yansıtıldığı Analitik Kübizm ortaya çıktı. Böylece bilinen ilk Kübizm dönemi başladı🖌️
8. Kübizm terimi ilk olarak 1908’de Fransız eleştirmen Louis Vauxcelles tarafından Braque’nin manzara resimlerini tanımlamak için kullanıldı
Daha önce ressam Henri Matisse, bu tabloları Louis Vauxcelles’e küplerden oluşuyor gibi tanımlamıştı. Bu terim, basın 1911’de stili tanımlamak için kabul edene kadar yaygın olarak kullanılmadı.
9. 1909’da Picasso ve Braque, Braque’nin Keman ve Palet adlı eserinde olduğu gibi, kübizmi canlı tutmak için odaklarını insanlardan nesnelere yönlendirdiler
10. Picasso ve Braque ile başlayan kübizm akımı Louis Marcoussis, Juan Gris, Fernand Léger gibi sanatçıları da etkiledi
Örneğin Braque’nin çalışmalarını 1910’da keşfeden Louis Marcoussis‘in daha hafif bir dokunuşu vardı. Nesnenin soyutlamasını nesnenin kendisinden daha önemli kılmayı reddeden Juan Gris ise 1911’e kadar hareketin sınırlarında kaldı.
Öte yandan Fransız ressam Fernand Léger, başlangıçta Paul Cézanne’dan etkilendi ve Kübist uygulayıcılarla tanıştıktan sonra 1911’de mimari konulara odaklanarak formu benimsedi.
Marcel Duchamp da kübizmle ilgilendi ancak Duchamp’ın kübizmle çelişkili olduğu düşünülüyordu. Örneğin Duchamp’ın Nude Descending a Staircase adlı tablosu akımdan etkilendiğini gösteriyor ancak hareket halindeki bir figürü içeriyor. Oysa kübist resimlerde eserden ziyade ona bakan kişi hareketlidir.
11. Analitik kübizmde daha çok toprak tonları gibi “sessiz” renkler kullanılırdı. Kübizm akımının ikinci aşaması olan Sentetik Kübizm’de ise canlı renkler kullanılmaya başlandı🎨
Pek çok sanat tarihçisi Picasso’nun “Gitar” serisinin iki dönem arasında geçiş niteliğinde olduğunu savunur. Ayrıca Sentetik Kübizm döneminde resimlere sözcükler de yazılmaya başlamıştı. Braque’nin 1912’de yaptığı Fruit Dish and Glass eseri buna örnek verilebilir.
12. 1913 yılına gelindiğinde ise Orfik Kübizm denilen bir dal ortaya çıktı. Orfizm diye de bilinen bu dal, parlak renklere ve saf soyutlamaya odaklanıyordu
Orfik Kübizm, Marcel Duchamp’ın kardeşleri Jacques Villon ve Raymond Duchamp-Villon tarafından kuruldu. Robert Delaunay, bu kanadın birincil temsili olarak kabul edilir. Delaunay, özellikle Eyfel Kulesi’ne yaptığı kübist resimleriyle tanınır.
13. 1917’ye gelindiğinde Picasso, resimlerine daha fazla gerçekçilik ekleme pratiğine geri döndü. Ancak kübizm, sanatçının ilerleyen yıllardaki eserlerinde yeniden ortaya çıktı
Üç Müzisyen (1921), Ağlayan Kadın (1937) ve İspanya İç Savaşı’nı anlatan Guernica (1937) isimli tabloları buna örnek verilebilir.
14. Braque de benzer şekilde ilerleyen yıllarda Kübist deneyimini sürdürdü
Braque daha sonraki çalışmalarındaki soyutlamalarında daha az sertlik ve natürmort gerçekliğini yansıtmayan renkler kullanmasına rağmen, eserleri kübizm unsurlarını içeriyordu.
15. Kübizm, sanat dünyasında organize bir güç olarak yerini hiçbir zaman geri kazanmasa da sanat dünyasındaki etkisini devam ettirdi
Fütürizm, yapılandırmacılık, soyut dışavurumculuk ve diğer pek çok sanat hareketinde kübizmin büyük etkisi oldu.
16. Kübizm, sadece resim sanatında değil edebiyat, fotoğrafçılık ve müzik gibi farklı sanat dallarında da etki yarattı
Kübizm edebiyatta James Joyce, Virginia Woolf, Gertrude Stein ve William Faulkner; müzikte Igor Stravinsky; fotoğrafçılıkta Paul Strand, Aleksandr Rodchenko ve László Moholy-Nagy; sinemada Hans Richter ve Fritz Lang‘ı etkiledi.
17. Kübizmin dövme sanatını da etkilediğini ekleyelim😌. Kübizmin dövme sanatındaki temsilcilerinden Peter Aurisch’in çalışmalarını görmek için buraya tıklayabilirsiniz
