Ana sayfa » Yaşam » Yılbaşı Sembolü Haline Gelen Kokina Çiçeğinin Anlamı Nedir, Bakımı Nasıl Yapılır?
Yılbaşı Sembolü Haline Gelen Kokina Çiçeğinin Anlamı Nedir, Bakımı Nasıl Yapılır?
Yılbaşı yaklaşmışken şehrin köşe başlarında o canlı demetleri görmeye başlayabilirsiz. Kokina çiçeği, son dönemde oldukça popüler ve yılbaşı sofralarımızın, kapı girişlerimizin baş tacı.
Kış kendini iyice hissettirmeye başladığında, sokaklar kalın paltolarla dolup vitrinler ışıl ışıl süslenirken gözünüze mutlaka o kırmızı ve yeşil demetler ilişmiştir. Kokina çiçeği, aralık ayının ruhunu tek başına anlatabilen nadir bitkilerden biridir. Ne tam anlamıyla bir çiçektir ne de sıradan bir süs bitkisi. Yine de bulunduğu ortama anında yeni yıl havası katar. Peki yılbaşı ile özdeşleşen kokina nedir? Ne işe yarar? Ve hatta nasıl bakılması gerekir? Tüm bu sorularla kültürel anlamlara kadar merak edilen her detayı sizler için bir araya getiriyoruz.
Kokina çiçeği nedir, nasıl ortaya çıktı?
Kokina çiçeği, çoğu kişinin sandığının aksine tek bir bitkiden oluşmaz. Aslında iki ayrı bitkinin bir araya getirilmesiyle hazırlanan geleneksel bir yılbaşı demetidir. Sert yapılı, koyu yeşil dallar Ruscus aculeatus adlı dikenli bir çalıdan elde edilir. Bu dalların üzerine tek tek bağlanan parlak kırmızı taneler ise Smilax excelsa gibi farklı bir bitkinin meyveleridir. Doğal olarak yan yana gelmeyen bu iki bitki, insan emeğiyle birleştiğinde ortaya kokina çıkar.
Kokina kelimesinin kökeni Rumcaya dayanır ve kırmızı anlamına gelir. Zaten ilk bakışta dikkat çeken de bu canlı kırmızıdır. Yeşilin direnciyle birleştiğinde ortaya oldukça güçlü bir görsel etki çıkar. Bu nedenle kokina çiçeğinin özellikleri arasında en belirgin olanı, kışın ortasında bile canlı ve umut verici görünmesidir. Özellikle İstanbul sokaklarında aralık ayıyla birlikte sıkça görülmesi, onu şehir kültürünün ayrılmaz bir parçası haline getirmiştir. Kimi sadece görüntüsü için alır, kimi ise yıllardır anlatılan hikayelere inanarak evine taşır.
Kokina çiçeğinin anlamı
Kokina, güzel bir dekoratif bir demet… Ancak bunun dışında taşıdığı sembollerle yıllardır yeni yılın sessiz habercisi olmuştur. Kokina çiçeğinin anlamı, bereket, umut ve yenilenme etrafında şekillenir. Eski inanışlara göre, yılbaşına kadar kırmızı tanelerini dökmeden kalan bir kokina, ev sahibine bolluk ve şans getirir. Bu nedenle aralık ayı boyunca göz gibi bakılır, yerinden oynatılmadan korunur. Kokinanın halk arasında bilinen birkaç farklı adı bulunur. Kokina çiçeğinin diğer adı genellikle yılbaşı çiçeği olarak anılır. Yabancı kaynaklarda ise kokina çiçeğinin İngilizcesi tam olarak birebir bir karşılık taşımaz, çoğu zaman Christmas bouquet ya da Christmas arrangement şeklinde tanımlanır.
Kırmızı renk, canlılığı ve bereketi simgelerken yeşil dallar hayatın devamlılığını temsil eder. Bu ikili, doğanın döngüsünü ve her kıştan sonra gelen baharı hatırlatır. Kokinanın hazırlanış süreci de bu anlamı pekiştiren detaylar arasında. Her kırmızı tanenin dikenli dallara tek tek bağlanması emek ve sabır ister. Bu zahmetli süreç, yeni yıla dair dileklerin kolayca gerçekleşmeyeceğini ama sabırla mümkün olabileceğini gösterir.
Aynı zamanda kokina çiçeğinin hikayesi, İstanbul’un eski mahalle kültürüyle iç içedir. Sokak satıcılarının soğuk havada köşe başlarında beklemesi, bu bitkiyi mevsimsel bir gelenek haline getirmiş. Birçok kişi için evin bir köşesinde duran kokina, çoğu zaman çocukluk anılarını ve eski yılbaşı heyecanlarını da beraberinde getirir.
Kokina, saksı bitkisi olmadığı için bakımı kesme çiçeklere benzer. Doğru koşullar sağlandığında haftalarca canlılığını koruyabilir. Kokina çiçeğinin bakımı konusunda en önemli nokta, serin ve dolaylı ışık alan bir ortam seçmektir. Doğrudan güneş ışığı yaprakların kurumasına ve kırmızı tanelerin matlaşmasına neden olur.
İdeal sıcaklık 12 ila 18 derece arasıdır. Kalorifer, soba ya da fırın gibi ısı kaynaklarından uzak tutulmalıdır. Vazoya yerleştirilecekse, yalnızca sap uçlarının suya değmesi gerekir. Yaprakların suya girmesi, kısa sürede kötü kokuya ve bozulmaya yol açar. Vazo suyunun iki günde bir değiştirilmesi ve sap uçlarının hafifçe kesilmesi, ömrünü belirgin şekilde uzatır. Ortam çok kuruysa, yapraklara hafif bir nem verilebilir ancak tanelere su değmemelidir. Aksi halde yüzeylerinde leke oluşur. Zamanla tozlanan kırmızı taneler, kuru ve yumuşak bir fırçayla nazikçe temizlenebilir.
Kokina çiçeği ne işe yarar, faydası var mıdır?
Kokina çoğunlukla sembolik ve dekoratif amaçlarla kullanılır. Kokina çiçeğinin faydaları daha çok psikolojik ve kültüreldir. Canlı renkleriyle bulunduğu ortamın enerjisini yükseltir, kışın kasvetli havasını yumuşatır. Yeni yıl yaklaşırken evde görsel bir odak noktası oluşturarak mevsimsel geçişi hissettirir.
Doğrudan tıbbi ya da bitkisel bir kullanım alanı yoktur. Kırmızı taneler yenmez ve bu nedenle çocukların ve evcil hayvanların erişemeyeceği yerlerde tutulmalıdır. Ancak kokinanın yarattığı atmosfer, birçok kişi için yeni başlangıçlara motivasyon sağlar. Bu yönüyle bakıldığında, manevi anlamda güçlü bir etkisi olduğu söylenebilir. Dekorasyonda ise oldukça esnektir. Vazo içinde sade bir şekilde sergilenebilir, kapı süslerinde, masa aranjmanlarında ya da hediye paketlerinde kullanılabilir. Az sayıda dal bile ortamda fark edilir bir değişim yaratır.
Gerçek kokina çiçeği ile yapay kokina çiçeği farkları
Gerçek bir kokinayı ayırt etmek de önemlidir. Gerçek kokina çiçeği doğal dikenli yeşil dallar ve parlak kırmızı meyvelerden oluşur. Plastik ya da yapay süslerle karıştırılmamalıdır. Doğal olanın taneleri dolgun, rengi canlıdır. Yapay kokina bir tasarım ve seri üretim sürecinin sonucudur. Fabrikalarda, plastik, lateks veya ipek gibi malzemelerden kalıplarla şekillendirilir. Her bir dal, aynı kalıptan çıktığı için neredeyse tıpatıp aynıdır. Mükemmel bir simetri ve tekdüzelik hakimdir. Hazırlanışında doğadan toplama veya elle dikme yoktur, makinaların presleri ve birleştiricileri vardır. Ancak yılbaşı için gerçek kokina çiçeği bulmayı deneyebilirsiniz. Dekorasyonlar için ise yapay kokina çiçekleri işe yarar.
Kokina çiçeği nerede yetişir?
Kokina çiçeği nerede yetişir sorusuna gelince, onu oluşturan bitkiler Akdeniz iklimine sahip bölgelerde doğal olarak yetişir. Türkiye’de özellikle Ege ve Marmara çevresinde bu bitkilere rastlanır. Kokinanın belirgin bir aroması yoktur, bu nedenle kokina çiçeğinin kokusu var mı diye merak edenler için cevap hayırdır. Fiyat konusu ise yıl ve şehre göre değişkenlik gösterir. Kokina çiçeğinin fiyatı, demetin büyüklüğüne ve tazeliğine bağlı olarak artabilir. Genellikle Aralık ayının ortalarında daha uygun ve kaliteli seçenekler bulunur.
Kokina, yılın büyük bölümünde ortalıkta görünmeyen, zamanı geldiğinde bir anda sokakları süsleyen bitkilerden biridir. En doğru dönem aralık ayıdır. Özellikle ayın ilk haftalarından itibaren çiçekçilerde ve sokak satıcılarında yerini almaya başlar. Bu dönem, dalların yeni kesildiği ve kırmızı tanelerin en dolgun halini koruduğu zamandır. Ayın ortalarına doğru alınan kokinalar genellikle daha diri olur ve yeni yıla kadar canlılığını daha rahat korur. Ayın son günlerine bırakıldığında ise dallar daha çabuk kuruyabilir, taneler buruşmaya başlayabilir.
Kokina çiçeği ne zaman atılır?
Kokina genellikle yeni yıla kadar görsel olarak güzel kalır, ardından yavaş yavaş formunu kaybetmeye başlar. Kırmızı taneler buruştuğunda, yeşil dallar sertliğini yitirdiğinde artık veda zamanı gelmiş demektir. Çoğu kişi, eski inanışlara bağlı kalarak ocak ayının ortalarına kadar beklemeyi tercih eder. Kimileri için ise yılbaşı gecesi geçtikten sonra kokinayı kaldırmak, yeni yıla temiz bir başlangıç yapmanın sembolüdür.
Kokina, gösterişten uzak ama doğru kullanıldığında oldukça etkileyici bir dekorasyon parçasıdır. En sade haliyle cam bir vazoya yerleştirildiğinde bile bulunduğu ortamın havasını değiştirir. Özellikle akşam saatlerinde, loş bir ışık altında kırmızı tanelerin yarattığı kontrast mekana sıcaklık katar. Antrelerde, salon konsollarında ya da yemek masasının kenarında kullanmak oldukça şık bir etki yaratır.
Yılbaşı sofralarında ise masa örtüsü ya da runner üzerine birkaç kısa dal yerleştirmek yeterlidir. Yanına küçük mumlar eklendiğinde zahmetsiz ama özenli bir görünüm oluşur. Kapı süsü olarak kullanmak isteyenler için kokina, kozalak ve tarçın çubuklarıyla birlikte doğal bir uyum yakalar. İnce bir ip ya da sade bir kurdeleyle bağlandığında, kapıdan girenleri karşılayan hoş bir detay haline gelir. Tüm bu yönleriyle kokina çiçeği oldukça hoş bir dekorasyon tercihi! Bu yılbaşında kokina çiçeğinizi almayı unutmayın.
