Kasım ayı, gökyüzü meraklıları için tam anlamıyla bir şölen niteliğinde. Hava soğumaya başlarken, geceler uzuyor ve yıldızları izlemek için ideal bir atmosfer oluşuyor. Bu ay, teleskop bile kullanmadan izlenebilecek bir dizi etkileyici gök olayıyla dolu: Merkür’ün ender görülen parlak akşam dansı, art arda gelen meteor yağmurları ve yılın en gösterişli dolunayı olan Süper Kunduz Ayı, kasım gecelerini adeta büyüleyecek. Termosunuza sıcak bir içecek alın, battaniyenizi omzunuza sarın ve gökyüzünün sunduğu bu doğa gösterisinin keyfini çıkarın. İşte kasım gökyüzü olayları…
1. Merkür’ün akşam gösterisi (1–2 Kasım)
Ayın hemen başında Güneş’e en yakın gezegen olan Merkür, yıl boyunca nadiren sunduğu bir fırsatla karşımıza çıkıyor. Normalde Güneş’in parlak ışığı altında kaybolan bu küçük gezegen, 1–2 Kasım geceleri ufuk çizgisinin hemen üzerinde, gün batımından kısa bir süre sonra gözlemlenebilir hale geliyor. En iyi izleme zamanı, gökyüzünün turuncudan maviye döndüğü o kısa alacakaranlık anı. Ekvatora yakın bölgelerde Merkür daha yüksekte, kuzey enlemlerinde ise biraz daha alçakta belirecek. Bu özel konum, gezegenin gökyüzündeki en yüksek görünürlüğüne denk geliyor. Teleskop kullanmadan fark etmek biraz dikkat istese de bir kez gördüğünüzde onun Güneş’in çevresinde ne kadar hızlı dolaştığını hayal etmek bile büyüleyici bir his veriyor.
Kasım gökyüzü olayları arasında Kasım’ın ilk hafta sonunda, gökyüzü Güney Taurid meteor yağmuruyla hareketleniyor. Bu meteor akışı, Encke Kuyrukluyıldızı’nın ardında bıraktığı parçacıklardan doğuyor. Normal şartlarda çok yoğun olmayan bu yağmur, 2025 yılında sıra dışı parlaklıkta ateş topları üretme potansiyeline sahip. Bu, bazılarının Venüs kadar parlak görülebileceği anlamına geliyor! 4 Kasım gecesiyle 5 Kasım sabahının ilk saatleri, gökyüzünü izlemek için en uygun zaman dilimi olacak. Kırsal bir bölgedeyseniz, ışık kirliliğinden uzak durup çıplak gözle bu kozmik şöleni izleyebilirsiniz. Yavaşça süzülen meteorlar mükemmel bir seyir sunacak.
3. Süper Kunduz Ayı (4–5 Kasım)
Kasım ayının en çok beklenen olayı, kuşkusuz Süper Kunduz Ayı. Bu dolunay adını, geçmişte kışa hazırlanmak için barajlarını güçlendiren kunduzlardan alıyor. 5 Kasım’da en parlak haline ulaşacak olan bu dolunay, Ay’ın Dünya’ya en yakın konumuna denk geldiği için Süper Ay olarak adlandırılıyor. Bu, Ay’ın her zamankinden daha büyük ve parlak görünmesini sağlıyor. Gökyüzüne baktığınızda, neredeyse size dokunacak kadar yakın bir Ay’la karşılaşacaksınız. Antik kültürlerde bu dolunayın, doğanın kış uykusuna geçmeden önceki son canlı nefesini temsil ettiğine inanılırdı. Yılın en parlak dolunayını izlemek için şehir ışıklarından uzak, açık bir alan seçmek, bu deneyimi bambaşka bir seviyeye taşıyacaktır. Özellikle bu olay, kasım gökyüzü olayları arasında en ilginci.
Dolunayın hemen ardından 6 Kasım gecesi, Ay ile Ülker yıldız kümesi adeta kısa bir dansa kalkışıyor. Ülker, gökyüzündeki en belirgin yıldız topluluklarından biri ve genellikle “Yedi Kız Kardeş” olarak biliniyor. Bu gece, Ay bu kümenin yanından geçerek görsel bir şölen yaratacak. İki gök cismi arasındaki mesafe neredeyse bir dereceden bile az olacak, yani neredeyse yan yana parlayacaklar. Ülker kümesindeki yıldızların çoğu mavi tonlarda parladığı için, solgun altın rengiyle Ay’ın kontrastı muhteşem bir renk uyumu yaratacak. Kasım gökyüzü olayları arasında olan bu karşılaşmayı dürbünle izlemek, yıldızların arasındaki tozlu bulutları bile fark etmenizi sağlayabilir.
5. Kuzey Taurid meteor yağmuru (11–12 Kasım)
Bir meteor yağmuru yetmezmiş gibi, kasım ayı bir ikinci gösteriyi daha sahneliyor: Kuzey Taurid Meteor Yağmuru. 11–12 Kasım gecesi zirveye ulaşacak olan bu gökyüzü olayı, yine Encke Kuyrukluyıldızı’nın kalıntılarından kaynaklanıyor. Güney Taurid’lerle aynı döneme denk geldiği için, bu iki yağmur birlikte izlendiğinde gökyüzünde sık sık parlak çizgiler oluşturabiliyor. Her ne kadar saatte yalnızca birkaç meteor görülse de bunların çoğu olağanüstü parlak ve uzun izli oluyor. Bu yüzden fotoğrafçılar için ideal bir gece. Eğer şanslıysanız, birkaç saniye süren bir ateş topu görebilirsiniz öyle ki, bazıları ufka kadar süzülüp ardından parlayarak kaybolur.
Kasım ayının ikinci yarısında, gökyüzü bir kez daha parlamaya hazırlanıyor: Leonid Meteor Yağmuru geri dönüyor. Her yıl Tempel–Tuttle Kuyrukluyıldızı’nın izinden geçen Dünya, bu dönemde toz parçacıklarıyla buluşur ve gökyüzü bir süreliğine adeta ateşli çizgilerle dolar. 17 ve 18 Kasım geceleri bu muhteşem doğa olayı zirveye ulaşacak. Ay’ın hilal evresinde olması da büyük avantaj; gökyüzü karanlık olacak ve meteorlar daha net görülecek. Leonidler, yüksek hızlarıyla bilinir ve bazen saniyede 70 kilometreye kadar ulaşırlar! Bu, onları izlerken yıldız kaydı dileğini tutmak için fazla zamanınız olmayacağı anlamına gelir.
7. Mikro Yeni Ay (26 Kasım)
Kasım’ın son haftasında gökyüzü biraz soluklaşıyor! Ama bu aslında kötü bir şey değil. 26 Kasım’da gerçekleşecek mikro Yeni Ay, Ay’ın Dünya’ya en uzak konumunda olduğu anlamına gelir. Bu yüzden Ay, gökyüzünde neredeyse görünmez hale gelir. İşte bu karanlık an, Orion ve Boğa gibi genelde şehir ışıkları altında kaybolan takımyıldızlarını gözlemlemek için mükemmel bir fırsattır. Gökyüzü tamamen karanlığa büründüğünde, binlerce yıldızın sessizce titreştiği o derin siyahlık, oldukça güzel bir görsel şölen sunuyor.
