Gökyüzünün en görkemli hükümdarlarından biri olan kartallar, insanlık tarihinde her zaman hayranlık uyandıran bir yere sahip oldu. Güçleri, keskin bakışları ve ihtişamlı kanatlarıyla yalnızca doğada değil, kültürlerde ve mitolojilerde de kendilerine özel bir taht kurmuşlardır. Onlar hem özgürlüğün hem de asaletin sembolüdür; bayraklarda, paraların üzerinde, efsanelerde ve kahramanlık hikâyelerinde boy gösterirler. Fakat kartalların dünyası yalnızca etkileyici görüntülerden ibaret değildir. Onlar, inanılmaz av yeteneklerine, şaşırtıcı yaşam alışkanlıklarına ve bazen sert, acımasız ama hayatta kalmaya yönelik içgüdülere sahip canlılardır. Bazı türleri bir kediden hafif, bazıları ise kanatlarını açtığında küçük bir uçaktan farksızdır. Bazıları öyle devasa yuvalar yapar ki, koca ağaçları bile devirir. İnsanların binlerce yıldır dikkatini çeken bu kuşlar, hem gökyüzünün sanatçısı hem de savaşçısıdır. Şimdi gelin, kartalların gizemli ve etkileyici dünyasında kanat çırpalım; onları yakından tanıyacak, geçmişten bugüne uzanan hikâyelerine şahitlik edeceğiz. Kartallar hakkında ilginç gerçekler…
1. Dünyada 60’tan fazla farklı kartal türü bulunuyor
Bu türlerin çoğu Afrika, Asya ve Avrupa’da yaşıyor. Yani kartal deyince aklınıza sadece Kuzey Amerika gelmesin; aslında onların en büyük çeşitliliği eski kıtalarda.
2. İlginç bir detay: Kel kartal, Amerika Birleşik Devletleri’nin sembolü olsa da, tüm kıtada yalnızca iki kartal türü var
Yani “kartallar ülkesi” sanılan ABD’de aslında tür açısından çok büyük bir çeşitlilik yok.
3. Kartalların en bilinen özelliği inanılmaz güçleridir
Öyle ki, bir kartalın 6,8 kiloluk bir yükü taşıdığı kaydedilmiş. Düşünün, neredeyse kendi ağırlığının iki katını taşıyabiliyor! Bu da onları kuşlar dünyasının haltercileri yapıyor.
4. Kartalların fiziksel özellikleri yaşadıkları ortama göre farklılık gösteriyor. Mesela ormanlarda yaşayanların kanat açıklıkları daha kısa oluyor
Çünkü ağaçların arasında manevra yapmaları gerekiyor. Açık alanlarda yaşayanlar ise devasa kanatlara sahip; gökyüzünde süzülürken neredeyse hiç yorulmazlar.
5. Erkek kartallar aslında düşündüğünüzden daha hafif
Güçlü ve iri görünmelerine rağmen ortalama 4 kilo civarındalar. Yani bir kediden çok da ağır değiller!
6. Ortalama bir erkek kel kartalın boyu 1,1 metre, kanat açıklığı ise tam 2,3 metreyi buluyor
Bu da onu çevresindeki en büyük ve en ihtişamlı kuşlardan biri yapıyor.
7. “Kel kartal” adı biraz yanıltıcı olabilir
Aslında kel değil. Başındaki tüyler beyaz, vücudunun geri kalanı kahverengi olduğu için bu ismi almış. Yani kel görünümü tamamen bir renk oyunu.
8. ABD parasındaki kartal figürünün gerçek bir esin kaynağı var: Peter!
1800’lü yıllarda ABD Darphanesi’nin çatısında yaşayan bir kel kartal. Peter öldükten sonra doldurulmuş ve hâlâ sergilenmeye devam ediyor. Yani aslında doların üzerindeki kartalın arkasında gerçek bir hikâye var.
9. Kartallar ülkeler için yalnızca bir sembol değil, aynı zamanda yetkililer tarafından bazı konularda görevlendiriliyorlar
Polis ve ordu tarafından birçok kez kullanılmışlar. Hatta Hollanda’da, kartallar insansız hava araçlarını yakalamak için özel olarak eğitilmişti. Doğanın süper kahramanları gibi düşünebilirsiniz.
10. Geçmişte kartallar daha da büyüktü
Yeni Zelanda’da 1400’lü yıllara kadar dev kartalların yaşadığı biliniyor. Kanat açıklıkları tam 3 metreye kadar ulaşıyordu! Yani bir zamanlar gökyüzünde devasa “uçan gölgeler” süzülüyordu.
11. İskandinavya’da bazı kartallar öyle devasa yuvalar yapıyor ki bazen ağaçlar yuvaların ağırlığına dayanamayıp kırılıyor
Düşünün, bir kuş yuvası öyle ağır ki, koca ağaç pes ediyor!
12. Kel kartallar çiftleşme konusunda da oldukça sıra dışı. Uçarken, hatta serbest düşüş sırasında bile çiftleşebiliyorlar
Gökyüzünde süzülen iki kartalın dansına tanık olmak, doğanın en etkileyici sahnelerinden biridir.
Kartallar hakkında belki de en ilginç bilgilerden biri bu. Evet kartalların gagaları keratin içeriyor. Bu da tıpkı bizim saçımız ve tırnaklarımız gibi sürekli uzadıkları anlamına gelir. Yani kartal, hayatı boyunca gagasını “bakımda” tutmak zorunda.
14. Ne yazık ki, 20. yüzyılın başlarında kel kartallar, somon balıkçılığı endüstrisi için “tehdit” olarak görülmüştü. Sonuç mu? 100 binden fazla kartal öldürüldü
Bugün koruma altındalar ama bu kara geçmişi unutmamak gerek.
15. Kartal, yüzyıllardır “Kuşların Kralı” olarak anılıyor
Gücü, asaleti ve gökyüzündeki hükümranlığıyla bu unvanı fazlasıyla hak ediyor.
16. Birçok kültürde kartal, iyi şans getirdiğine inanılan bir sembol
Bu yüzden pek çok ülkenin bayrağında veya ambleminde kartal figürü yer alıyor.
17. Bir anne kartal genellikle iki yumurta bırakıyor
Ama doğa burada sert kurallar koymuş: Yavrulardan biri genelde daha güçlü olur ve zayıf olanı öldürür. Acımasız gibi görünebilir, ama vahşi yaşamda güçlü olanın hayatta kalma kuralı işler.
18. Kartal, adeta “güç” kelimesinin kuş formunda vücut bulmuş hali
Keskin gagası ve ölümcül pençeleriyle korkusuz bir avcı. Ama asıl süper gücü, inanılmaz görme yeteneği. Kilometrelerce uzaktan avını fark edebilir.
19. Bir yavru kartalın pençelerinin tam olarak gelişmesi birkaç yıl alır
Yani güçlü bir avcı olmak sabır ve zaman ister.
20. Kartallar 70 yıla kadar yaşayabilir
Kartallar hakkında ilginç gerçekler yazımızın sonuna geldik. Ancak bu her zaman gerçekleşmez; yaşlandıklarında güçleri azalır, avlanmaları zorlaşır. Yine de hayatlarının büyük kısmında gökyüzünün tartışmasız hâkimidirler.
