Amerika Birleşik Devletleri (ABD) başkanlarının görev süresi sona erdiğinde, sorumluluklar bitmiyor! Ülkenin diplomatik süreçlerinde ve karar alma mekanizmalarında önemli bir yere sahip olmaya devam ediyorlar. Bu süreçte başkanlara belirli avantajlar, güvenlik önlemleri ve bazı haklar tanınıyor. Eski başkanların kamusal yaşamda aktif rol almasını sağlayan ve onlara destek sunan önemli yönergeler var. İşte ABD başkanlarının uyması gereken kurallar…
1. Üçüncü kez aday olamazlar
ABD’de bir başkanın en fazla iki dönem görev yapma hakkı bulunuyor. Buna rağmen Franklin D. Roosevelt, dört dönem görev yapan tek başkan olarak tarihe geçti. Ancak, bu durumu sınırlamak amacıyla 22. Anayasa Değişikliği yürürlüğe girdi ve başkanlık görev süresi iki dönemle kısıtlandı. Bu yasa, Bill Clinton, George W. Bush ve Barack Obama gibi başkanların üçüncü kez aday olmasını engelledi. Ancak sadece bir dönem görev yapan başkanlar, Donald Trump gibi, tekrar aday olma hakkına sahip.
2. Kamu yollarında araç kullanamazlar
Eski ABD başkanlarının uyması gereken kurallar arasında en ilginç maddelerden biri de bu! John F. Kennedy’nin 1963 yılında suikasta uğramasından sonra, başkanların güvenliği çok daha sıkı bir şekilde korunmaya başladı. Lyndon B. Johnson, kamu yollarında araç kullanan son başkandı. George W. Bush, bir röportajında 25 yıldır kamu yollarında araç kullanmadığını ve sadece özel çiftlik yollarında araba sürdüğünü belirtmişti. Başkanlar, gizli servis tarafından eğitilmiş profesyonel sürücülerle seyahat ederler.
3. Diplomatik seyahatlere devam etmeleri bekleniyor
Başkanlar, görevden ayrıldıktan sonra da sık sık diplomatik ziyaretlerde bulunuyorlar. 1958’de kabul edilen Eski Başkanlar Yasası, eski başkanlara diplomatik seyahatleri için cömert bir ödenek sağlıyor. Yılda bir milyon dolara kadar geri ödeme alabilen başkanlar, seyahat ederken kendilerine ve iki personel üyesine bu fonu kullanabiliyorlar. Ayrıca eşleri de yıllık 500.000 dolara kadar seyahat masraflarını karşılayabiliyor.
4. Başkanlık kütüphanesi kurmaları teşvik ediliyor
Başkanlar görev süreleri boyunca oluşturdukları belgeleri, kayıtları ve tarihi materyalleri korumak için başkanlık kütüphaneleri kuruyorlar. 1955 yılında kabul edilen Başkanlık Kütüphaneleri Yasası, bu süreci destekliyor. Kütüphaneler, halkın başkanların tarihini daha yakından inceleyebilmesi için kuruluyor ve genellikle başkanların memleketlerine inşa ediliyor. Günümüz kütüphaneleri, elektronik kayıtları ve dijital materyalleri de içeriyor.
5. Başkanlık sonrası ofis kurmaları beklenir
Başkanlar görevlerinden ayrıldıktan sonra, Amerika Birleşik Devletleri içinde bir ofis kurmak için fon alıyorlar. Bu fon, ofis mobilyalarından idari personelin maaşlarına kadar birçok gideri karşılıyor. Eski başkanlar, bu ofisleri kullanarak halkla ilişkilerini sürdürüyor, konuşmalar yapıyor ve diplomatik çalışmalarını devam ettiriyorlar. Bu süreç, başkanların kamu hayatındaki etkilerini sürdürmelerine yardımcı oluyor.
6. Yasaları çiğneyemezler ve dokunulmazlık bekleyemezler
2023 yılında eski Başkan Trump, başkanlık dönemi sonrasında olası yasal ihlaller nedeniyle bir dizi mahkeme davasıyla karşı karşıya kaldı. Protestolar ve hukuki süreçler onun peşini bırakmadı. Şunu unutmamak gerekiyor: Bir ABD başkanı, görev süresi boyunca belirli eylemlerden dolayı hukuki koruma altına alınabilir. Ancak görev süresi bittikten sonra, sıradan bir vatandaş gibi yasalara tabi olur. Yani, eski bir başkan yasayı ihlal ettiğinde, diğer tüm ABD vatandaşları gibi yargılanabilir. Bu prensip, herkesin yasanın önünde eşit olduğunu ve hiç kimsenin ayrıcalık sahibi olamayacağını garanti eder.
7. Görevdeyken elde ettikleri gizli bilgileri paylaşamaz ya da satamazlar
Eski Başkan Trump’ın Florida’daki Mar-a-Lago mülkünde yapılan aramada, gizli istihbarat belgeleri bulundu. Eski başkanlar, görev süreleri boyunca birçok gizli bilgiye erişir ve bazı hassas bilgilere görevi bıraktıktan sonra da erişmeye devam ederler. Örneğin, yabancı bir ülkeye ziyaret eden eski bir başkan, o ülkenin lideriyle ilgili gizli diplomatik bilgilere sahip olabilir. Ancak bu bilgilere sahip olmak, onları paylaşma ya da satma hakkı verdiği anlamına gelmez. Tarihçi Mike Purdy’nin de belirttiği gibi, eski başkanların bu tür bilgileri paylaşmaları, ciddi güvenlik risklerine yol açabilir ve kesinlikle yasaktır.
8. Elektronik cihazları serbestçe satın alamazlar
Eski başkanlar gizli bilgilere erişmeye devam ettikleri için, dizüstü bilgisayar, tablet ve telefon gibi elektronik cihazlar kullanırken belirli güvenlik prosedürlerine uymak zorundadırlar. Örneğin, eski bir başkan yeni bir elektronik cihaz almak isterse, önce Gizli Servis’in güvenlik onayını almalıdır. Bu yüzden, bir başkan elektronik cihazını doğrudan mağazadan alamaz veya çevrim içi olarak sipariş veremez. Bunun iyi bir nedeni var. Başkan Trump, bu protokolleri ihlal ettiğinde, bazı elektronik cihazlarının hacklendiği rapor edilmişti.
9. Gizli veya özel paket teslimatları direkt kendileri açamazlar
Görevden ayrıldıktan sonra bile, eski başkanların birçok faaliyeti Gizli Servis tarafından titizlikle denetlenir. Bu denetimlerden biri de paket teslimatları. Eski bir başkana gelen paketler, önce Gizli Servis tarafından ayrı bir tesiste güvenlik taramasından geçirilir. Bu prosedür, olası güvenlik tehditlerini önlemek için uygulanır. Örneğin, 2018 yılında Gizli Servis, Obama ve Clinton’a gönderilen şüpheli paketleri başarıyla ele geçirmişti. Bu tür önlemler, eski başkanların güvenliğini sağlamak için hayati öneme sahip.
10. Eski başkanlar Trowbridge House’da kalabilirler
Eski başkanlar, Washington DC’ye iş için geldiklerinde, güvenlik ve rahatlık açısından Trowbridge House’da kalmaya teşvik edilirler. Trowbridge House, 1859 yılında inşa edilmiş tarihi bir binaydı, 2015 yılında eski başkanlar için resmi konaklama yeri olarak yenilendi. Beyaz Saray’a yalnızca iki dakikalık yürüme mesafesinde olan bu bina, eski başkanların başkentte işlerini hallederken güvenli ve konforlu bir konaklama seçeneği sunar. Eski ABD başkanlarının uyması gereken kurallar yazımızın sonuna geldik.
