Müzik ruhun gıdası. Hele acı çekiyorken, üzülüyorken, kızıyorken, çaresizken, umuda, sevgiye, sağduyuya o biçim hasretken, gerçekten de öyle.
Biz de bu duyguların hepsini hissettiğimiz ve hissetmeye devam ettiğimi şu günlerde sürekli olarak kafamızın bir yerlerinde çalan duygulara tercüman şarkıları sizler için listeledik:
Fortunate Son
Creedence Clearwater Revival
Tüm Vietnam filmlerinin soundtrack’inde yeri garanti olan ve neden hiçbir milletvekili oğlunun savaşa gidip şehit olmadığını sorgulayan John Fogerty bestesi. Fogerty babacığına şunları söylüyor:
“Bazı hemşeriler bayrak sallamak için doğar / Kırmızı, beyaz ve maviyi / Ve bando ‘Selam Olsun Reis’e’ parçasını çalmaya başladığında / Topun ucu ilk onlara doğrulur / O ben değilim / Milletvekilinin oğlu ben değilim / Milyonerin oğlu ben değilim / Şanslı çocuk ben değilim”
Ohio
Crosby, Stills, Nash and Young
4 Mayıs 1970’de Kent State Üniversitesi’nde gösteri yapan zamane çapulcularına ateş açılması sonucu 4 üniversite öğrencisi hayatını kaybetti. Neil Young ertesi gün stüdyoya girerek bu şarkıyı kaydetti.
“Nixon’un teneke askerleri geliyor / Ve biz tek başımızayız / Bu yaz davul seslerini duyuyorum / Ohio’da 4 ölü var”
The Revolution Will Not Be Televised
Gil Scott Heron
İnsan evladının politik pasifliğini ve ana akım medyanın riyakarlığını güçlü argümanlarla eleştiren bu şarkı 1970 yılına ait. 40 küsür yıl sonra Penguen belgeselleriyle bu durumu tecrübe etmek bize de nasip oldu. Rapper’ların atası, Dylan’ın siyahi ve siyasi ikizi Gil Scott Heron şöyle diyor:
“Evinde kalamayacaksın kardeşim / Düğmeyi çevirip yan gelip yatamayacaksın / Bünyeni uyuşukluğa terk edemeyeceksin / Ya da iki bira kapmak için reklamı bekleyemeyeceksin / Çünkü kardeşim devrim / Televizyondan yayınlanmayacak”
Get Up, Stand Up
Bob Marley
Rasta Havarisi Bob Marley’in siyasi görüşlerine katılırsınız ya da katılmazsınız; ancak baskı ve zulme karşı çıkan herkesin onun şarkılarında ilham bulacak bir şeyi vardır. Böyle buyurmuş Bob:
“Şu-izm Bu-izm’lerinizden sıkıldık / Tanrı adına ölüp cennete gitmekten de / Şunu bildiğinde anlarsın / Tanrı sende yaşar / Bazılarını bazen kandırabilirsin / Ama herkesi her zaman kandıramazsın / Işığı görmek mi istiyorsun? / O zaman hakların için ayağa kalk”
London Calling
The Clash
Muhalif tavır sanırım reggae ile birlikte en çok punk’a yakışıyor. Sex Pistols’dan Dead Kennedys’e bu listeye girebilecek pek çok grup ve şarkı var. Ama biz Londra’nın Çağrısı’na kapıldık:
“Londra çağırıyor ölümün zombilerini / Pes etmek yerine bir nefes daha almaya / Buz çağı geldi güneşin sonuyla birlikte / Motorlar durdu, buğday tükendi / Londra sular altında / Ama ben zaten hep nehir kenarında yaşadım”
Ghost of Tom Joad
Bruce Springsteen & Tom Morello
Patron’un Gazap Üzümleri’nin ana kahramanı Tom Joad için yazdığı bu güzellemede, ona gitarının üzerinde ‘Evsizler Silahlanmalı’ yazan bir başka çapulcu eşlik ediyor. Müzik tarihinin en güzel gitar sololarında birisi şu sözler üzerinden çınlıyor:
“Tom dedi ki: Anacım ne zaman bir polis bir garibanı döverse / Ne zaman aç bir bebek ağlarsa / Nerede özgürlüğü için çırpınan biri varsa / Gözlerinin içine bak anacığım / Çünkü ben orada olacağım”
What’s Going On?
Marvin Gaye
Protest şarkıların önemli çoğunluğuna öfke hakimdir. Motown’un dahi çocuğu Marvin Gaye’inkine ise kederli bir sorgulama hakim. Protest şarkılarla ortak noktası ise, dile getirdiklerinin ne yazık ki bugün bile hala geçerli olması. Bugün itibariyle Türkiye’nin en sağduyulu üç insanı olan, Berkin, Burak ve Ahmet’in babası için saygıyla gelsin:
“Analar, analar / Ne çoğunuz ağlıyor / Kardeşler, kardeşler / Ne çoğunuz ölüyor / Biliyorsun, bir yolunu bulmak zorundayız / Buralara sevgiyi getirmenin”
For What It’s Worth
Buffalo Springfield
Grup, rock alemine Neil Young ve Stephen Stills’i hediye etmeden önce bize şu şarkıyı hediye etti:
“Burada bir şeyler dönüyor / Ne olduğu tam belli değil / Şurada silahlı bir adam / Bana akıllı olmamı söylüyor / Savaş çizgileri çekiliyor / Herkes haksızsa, kimse haklı değildir / Gençler fikirlerini söylüyor / Ama arkalarındaki baskı çok büyük / Durun çocuklar, o ses de ne? / Hey bakıverin şu devrilene”
The Times They Are-A Changing
Bob Dylan
Bundan daha uzun bir listeyi sadece Dylan şarkılarından bile oluşturmak mümkünken, haliyle seçim yapmak oldukça zor. Watchmen’in jeneriği eşliğinde şu dizeler tüm Alo Fatih’ler için gelsin:
“Toplaşın ey gazeteciler, köşe yazarları / Kalemiyle falcılık yapanlar / Gözünüzü dört açın / Çünkü bir şansınız daha olmayacak / Tekerlek daha dönerken / Çok erken konuşmayın / Zira bilemezsin / Yakında ne olacağını / Bakarsın bugün kaybeden yarın kazanır / Çünkü devir hep değişir”
We Shall Overcome
Joan Baez
Amerikan Sivil Hakları Hareketi’nin en karakteristik şarkısı belki de bu. Hareketin öncülerinden rahmetli Pete Seeger’ın ruhuna, çapulcuların babaannesi Joan Baez’den geliyor:
“Bunları atlatacağız / El ele yürüyeceğiz / Gerçek bizi özgürleştirecek / Kalbimin derinliklerinde biliyorum bunu / Bir gün bunları atlatacağız”
Revolution
The Beatles
Her tarafı yakıp yıkarak insanları haklı davalarında haksız kılmaya çalışan provakatörlere Fantastik Dörtlü’nün iki lafı var. Melih Başgan’ın bu listede en çok seveceği şarkı gelsin:
“Devrim istediğini söylüyorsun / E, hepimiz değiştirmek isteriz dünyayı / Bunun evrim olduğunu söylüyorsun / Biliyorsun, hepimiz değiştirmek isteriz dünyayı / Ama yıkımdan bahsettiğinde / Bil ki ben yokum”
Masters of War
Eddie Vedder
Tamam, herkesten tek şarkı almak için azami gayreti sarf ettik. Ama söz konusu olan şairlerin hası Bob Dylan olunca bu pek mümkün değil. Zira ayakkabı kutuları için bundan daha uygun dizeler bulan beri gelsin:
“Sana bir şey sorayım / Paran o kadar güzel mi? / Bağışlanmanı satın alabilir mi? / Sence yapabilir mi bunu? / Bence ölüm günü geldiğinde / Anlayacaksın bunu / Yığdığın onca para / Geri satın alamayacak ruhunu” Renk olsun, Eddie Vedder’dan dinleyelim…
Imagine
John Lennon
Güzel adam, güzel gözlükler, güzel dilekler, güzel şarkı, kötü eş seçimi:
“Hayal et mülkiyet olmadığını / Bilmem yapabilir misin bunu / Açgözlülüğe de, açlığa da gerek olmadığını / İnsanların kardeş olduğunu / Hayal et tüm insanların / Dünyayı paylaştığını / Hayalperest olduğumu düşünebilirsin / Ama yalnız değilim / Umarım sen de bir gün katılırsın bize / Ve dünya tekmişçesine yaşar” Hayal edin… Lütfen. 🙂
Bonusların en bizdeni: Eyvallah
Duman
Yukarıdaki listede yer alan tüm isimler, genç insanların hislerine gerçek anlamda tercüme olmayı başarabilmiş insanlar. Bu topraklarda bunu başarabilmek ise zor iş. Ama sizler başardınız çocuklar. Başkalarına haksızlık etmek istemiyorum ama o gün, o an, o gençlere ilaç gibi geldi bu şarkı. İyi ki varsınız lan!
