Görkem ve büyüklük söz konusu oluğunda akıllara gelen ilk canlılar dinozorlar. Ancak dünyanın en büyük hayvanı mavi balina. Peki, Arktik Okyanusu haricinde gezegenin tüm sularında yaşayabilen bu canlı, tam olarak ne kadar büyük? İlk önce yaşama gözlerini yeni açan bir mavi balina yavrusunun boyutlarından söz edelim. Bir mavi balina yavrusu 7 metre uzunluğa ve 30 ton ağırlığa sahip olabilir. Bu, herhangi bir yavru balinanın dahi devasa bir cüsseye sahip olduğu anlamana geliyor. Peki, ya yetişkinler? Yetişkin bir mavi balinanın uzunluğu 33 metreyi, ağırlığı ise 150 tonu aşabilir! Yani görkem ve büyüklük bu ilginç canlılar için hayli sıradan. Bu devasa canlıların temel besin maddesi ise birer parmak boyundaki kril adlı karides benzeri küçük deniz canlıları. Üstelik dünyanın en büyük hayvanı hakkındaki ilginçlikler bu kadarla da sınırlı değil. İşte mavi balinalar hakkında bilmeniz gerekenler.
Mavi balina, 33 metrelik boyu ve 150 ton ağırlığıyla dünyanın en büyük hayvanı olarak bilinir
Dünyanın en büyük hayvanı olan mavi balinalar, çoğunlukla tek başına ya da anne yavru olarak birlikte yaşarlar. Diğer adı gök balina olan bu devasa canlı, 2-3 yılda bir gebe kalır ve gebelik süresi yaklaşık 1 yıl sürer. Yeni doğan bir mavi balina 6-7 metre uzunluğa ve yaklaşık 30 ton ağırlığa sahiptir. Yaşayan en büyük hayvan olan bu türün en gelişmişleri 33 metre boyuna ve 150 ton ağırlığına ulaşmaktadır. Cetacea (balinalar) takımının Mysticeti (dişsiz balinalar) alt takımına dahil türlerden olan gök balina, Arktik Okyanus dışında tüm denizlerde bulunur.
Dünyanın en büyük hayvanı mavi balina, ortalama 80 yıl yaşamaktadır. Doğal düşmanları ise katil balinalar ve insanlardır. Mavi balinalar, tıpkı diğer dişsiz balinalar gibi zooplankton (özellikle kril) avlayarak beslenir. İsimleri mavi balina olsa da, renkleri mavi-gri karışımıdır. Ayrıca ispermeçet balinasından sonra dünyanın en yüksek sesli ikinci hayvanıdır.
Mavi balinanın fiziksel özellikleri
Yaşayan en büyük hayvan olan mavi balinanın başı yandan bakıldığında yassı, üstten ise U şeklindedir. Gök balinanın soluk delikleri ikizdir ve oldukça büyüktür. Bu deliklerden soluk verdiği sırada oluşan püskürtü 6 ila 12 metre yüksekliğe çıkabilir. Boyun kısmındaki 60 ila 90 kadar oluk gövdeye paralel olarak uzanır, karnına kadar uzanan bu oluklar sayesinde mavi balinanın boğazı inanılmaz bir şekilde genişler ve beslenmesini kolaylaştırır.
Suyun üzerinden bakıldığında düz mavi veya gri renkte görünen devasa canlının başından kuyruğuna doğru incelen uzun bir gövdesi vardır. Dünyanın en büyük hayvanı olan mavi balinanın sırt yüzgeci küçüktür ve genellikle dalış yaptığı zaman görülür. Göğüs yüzgeçleri yaklaşık 3-4 metre uzunluğundadır. Kuyruk yüzgeci ise düz gri renktedir. Geniş ve üçgen biçimli olan kuyruk yüzgecinin arka kenarı düzgündür ve bu kenarın kuyruk kanatlarından gelen iki yarısı ortadaki bir belirgin girintide birleşir.
Mavi balina, 140 tonu geçen ağırlığıyla dünyanın en büyük hayvanı olarak bilinir. Argentinosaurus, dinozorlar çağında yaşadığı bilinen en büyük canlıdır ve bu canlının ağırlığının bile en fazla 90 tona ulaşabildiği tahmin edilmektedir. Devasa bir boyuta sahip olan mavi balinaların ölçülmesi oldukça zordur. Avcılar tarafından öldürülen gök balinalar bir bütün olarak değil, taşınabilir parçalar halinde ölçülmüştür. Parçalama işlemi sırasında kaybolan kan ve çeşitli sıvıların ağırlığı göz önüne alındığında, ağırlık hakkında elde edilen sonuçlar gerçeğinden eksik çıkar. Kayıtlara geçen en büyük mavi balinalar 45 metre uzunluğa ve 300 ila 450 ton ağırlığa sahiptir. Amerikan Ulusal Deniz Memelileri Laboratuvarındaki (UDML) araştırmacılar, 30 metrelik bir mavi balinanın ağırlığının 250 tondan fazla olacağını düşünmektedirler. UDML’nin bugüne kadar ölçebildiği en kesin ağırlık 177 ton, uzunluk ise 29,9 metredir.
Mavi balinalar nasıl beslenirler?
Dünyanın en büyük hayvanı olan mavi balina, çoğunlukla adı kril olan küçük kabuklu canlılar ile beslenir. Ancak nadiren küçük balıkları da avlar. Gök balinalar, beslenme mevsiminde en çok besin bulunan bölgelere yayılırlar. Bu dönemde tek veya çift dolaşırlar ve açık sularda ya da kıyıya yakın kısımlarda görülebilirler. Büyük kril sürülerini avlayan mavi balinalar, gündüzleri 100 metreden fazla derinliklerde, geceleri ise yüzeye yakın yerlerde beslenirler. Beslenmek için ağızlarını açarlar ve besin dolu deniz suyunu içeri alırlar. Mavi balinalar avlanmak için dalış yaparlar ve beslenme için ortalama dalış süresi 10 dakikadır. Ancak kayıtlara geçen en uzun dalış süresi ise 36 dakikadır. Beslenme sezonundaki bir gök balina, günde 2 ila 4 ton kril tüketir.
Mavi balinalar neden göç ederler?
Yaşayan en büyük hayvan olan mavi balinalar, mevsimsel olarak göç ederler. İlkbahar aylarında besin açısından oldukça verimli olan kutuplara doğru giderler. Sonbaharda ise tropik altı bölgelere göç ederler. Bunun nedeni buzlar arasında sıkışmamak, daha az enerji tüketmek ve üremektir. Normalde saatte 20 km hızla yüzerler. Ancak gerektiğinde hızları saatte 50 kmye çıkabilir.
Mavi balinaların nüfusu ve insan tehdidi
Balina avcılığının ilk dönemlerinde mavi balinalar, hızlı ve büyük olmaları nedeniyle avlanması zor canlılardı. Bu nedenle avcılar, yakalanması kolay olan ispermeçet ve benzeri balinalara yöneldiler. Böylece küçük balinaların nüfusu azaldı ve avcılar gözlerini daha büyük balinalara çevirdi. 1864 yılında buharlı gemilerle birlikte büyük balinaları avlamak için yapılan zıpkınlar, mavi balinaları da hedef haline getirdi ve Uluslararası Balinacılık Kurulu’nun 1966’da getirdiği av yasağına kadar yaklaşık 29-30 bin kadar mavi balina avlandı. Dünyanın en büyük hayvanı olan mavi balinaların güncel nüfusunun 5000 ila 12000 arasında olduğu tahmin ediliyor.
Mavi balinaların avlanması artık tüm dünyada yasak olsa da, bu insan tehdidini ortadan kaldırmıyor. İnsanlık yüzünden meydana gelen denizlerdeki kirlenme, mavi balinaların erken ölmesine neden oluyor. Ayrıca sürekli artmakta olan deniz trafiğinin gürültüsü, balinaların seslenişlerini bastırıp eş bulmalarını engelliyor.
Kaynak: 1
