I. Dünya savaşı insanlığın girdiği ilk “modern” savaş oldu. Yıkım çok büyüktü. Ardından tam 5 imparatorluk yıkıldı. Rus, Alman, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı imparatorlukları tarih sahnesinden çekilirken, yerlerine yeni devletler kuruldu.
Dünya savaşlarının etkileri öylesine korkunçtur ki ardından gelen dönemlere yeni isimler verilir. Unutmamak ve yeniden başlamak için. Örneğin Almanlar için II. Dünya Savaşı sonrası “Die stunde null – sıfır saati” olarak geçer. Askeri – ekonomik – sosyal olarak sıfır noktası. Her şeyin yeniden başlayacağı “sıfır” bir dönem.
Savaş için her türlü propaganda mübah
Alman – Avusturya-Macaristan ve Osmanlı imparatorluğu toplam 41 ülke ve sömürgelerle birlikte yaklaşık 42 milyonluk itilaf devletleriyle savaşmak için motivasyon çalışmalarında
Avrupa hem devletler hem de devletlerin içindeki farklı etnik milletler ve topluluklar arasında katliamlar yaşar. Bu öyle bir durumdur ki, çoğu zaman bırakın “düşman” ülkeyi, yıllardır yanyana yaşadığınız kapı komşunuza dahi güvenemez duruma gelmişsinizdir. Ama işte insan faktörü her dönem en acayip yerlerden ortaya çıkmakta.
Tam bu dönemde farklı bir kafa ortaya çıkar
Avusturya – Macaristan İmparatorluğu bölünürken diğer devletlerde olduğu gibi geride kalan insanların üzerinde büyük ruhsal çöküntüler bırakır. İnsanoğlunun dayanamayacağı korkunçlukta yaşanan zamanların ardından geriye psikolojik olarak yıkılmış toplumlar kalır. Bu dönemde Budapeşte’de yüksek intihar oranlarından bahsedilmektedir.
1930’larda başlayan tarihin en büyük adam kekleme olayı: Budapeşte Gülme Kulübü
Savaş tüm dünyada etkisini sürdürse de insanoğlu o zaman da bugün olduğu gibi çeşit çeşittir. Muzip bir tabloid gazete yemez içmez ve bir haber kurgular. Haber dönemin gerçekleriyle örtüşmektedir bu yüzden hızla yayılır. Buna göre İntihar oranlarının hızla yükseldiği Budapeşte’de insanlar gülmeyi unutmuş ve bu yüzden bir gülme kulübü kurulmuştur.
Haber bugün bile internet üzerinden yayılmakta
Gerçekten de intihar oranları yüksektir. İnsanlar kendilerini Tuna nehrine atarak öldürmektedir. Bu yüzden nehirdeki köprülere görevliler dikilmeye başlanır. İki dünya savaşının arasındaki umutsuz dönemlerde “Het Leven” adlı Hollandalı bir gazete yüzyılın trolleme (kandırmaca) operasyonuna girişir. 1937 yılında Budapeşte Gülme Kulübü haberi basılır. Hızla yayılan haber Ekim’de Sunday Times‘a taşınmıştır.
Seç, beğen, al… Aynı gülmeden size de yaptırıyoruz
Dönemin karamsar yapısında eğlenmek mi istediler, yoksa sadece ticari başarı mı amaçlıyorlardı bilinmez. Ama tabloid gazetelerin varlık amacını düşündüğümüzde, sağlam para kırmış olmalılar diye düşünüyoruz. Habere göre gülme kulübü öylesine iddialıydı ki 6 haftalık kursa katılan Badapeşteliler istekleri doğrultusunda “Amerikan başkanı Roosevelt gülüşü”, Mona Lisa gülüşü”, Clark Gable gülüşü”, “Dick Powell” ya da “Loretta Young” gülüşlerinden birini seçebiliyorlardı.
Budapeşte’de bugün olaydan kimsenin haberi yok
Haberler bir de şarkı mitiyle desteklenir. Buna göre “Hungarian Suicide Song – Macar intihar şarkısı” adlı parçayı dinleyenler kendilerini öldürmektedir. Gerçekten de “Rezső Seress” adlı bestecinin, Macar şair “László Jávor” şiirinden bestelediği böyle bir şarkı vardır. Ölenlerin yanlarında şarkının sözlerinin yazdığı kağıtlar bulunduğuna dair haberler yapılır. Oysa parçayı Budapeşte’de kimse takmamaktadır. Çalıp, söylemeyi bilen müzisyen dahi yoktur.
Bir profesör ve hipnozcu olaya dahil edilir
Jenö isimli bir profesör uydurulur, yanında bir de Vincze adında hipnozcu eklenir. İşe bilimsel bir hava katılır. İsim aslında öylesine uyduruktur ki sadece buradan bile zamanında kesin duruma uyananlar olmuştur. Vincze Jenő dönemin en ünlü Macar futbolcularından biridir. Hınzır gazete Macarca gerçek iki isim bulmakta zorlanmış olacak ki, futbolcunun adıyla soy adını ayırıp, prof. ve hipnozcu haline getirmişler.
Bugün takip ettiğimiz birçok internet sitesi olayı gerçek sanıyor
Sözümona kursta takılan maskelerle yapılan gülme egzersizleri
Paylaştıkları haberler hızla tüm dünyaya yayılan io9.com, viralnova.com gibi sitelerde bu haber hâlâ gerçek olarak sanılmakta ve paylaşılmakta. Yazıyı yazdığımız an itibariyle haber bunlar ve benzerleri gibi sitelerde trend durumdaydı. io9 haberine buradan viralnova haberine ise buradan ulaşabilirsiniz.
Bonus: Gloomy Sunday – The Hungarian Suicide Song
Yazıda konu ettiğimiz “Macar İntihar Şarkısı” bugün de müzik tarihinin en büyük mitlerinden biri halinde. Videoyu hazırlayanlar şarkı 10 saniye içinde başlayacak, başladığında kendi kendinizi imha etmek istemiyorsanız hemen burayı terk edin notu bile eklenmişler. Tir, tir, tirrr… 🙂
