Okyanuslar ve denizler, halen bütün sırlarına vakıf olmadığımız oldukça gizemli yerler! Öyle ki dünyanın en güzel ve ilginç canlılarından pek çoğu buralarda yaşıyor. Okyanuslar, mikroskobik canlılardan devasa boyutlardaki canlılara kadar, keşfedilmeyi bekleyen sayısız gizeme ev sahipliği yapıyor. İşte, okyanusların en heybetli canlılarından olan balinalar da oldukça ilginç özellikleri olan canlılardan.
Üstelik balinaları ilginç kılan tek şey devasa cüsseleri değil. Atmosferdeki karbondioksitin emilmesi konusundaki üstün yetenekleri, balinaları büyük ve özel canlılar haline getiriyor! Balinalar, bu sıra dışı özellikleri ile okyanus ekosisteminde oldukça önemli bir rol oynuyor. Bir anlamda, küresel ısınma ile mücadele eden bu canlılar dünyadaki yaşamın devam edebilmesi adına da son derece hayati bir görev üstleniyorlar. İşte, okyanusların devasa yaratıkları balinaların bu sıra dışı mücadeleleri hakkında bilmeniz gerekenler…
Balinalar, gezegenimizin ısısını belirlemede son derece önemli canlılar
Çünkü atmosferdeki karbondioksiti vücutlarında depolayabilmek gibi oldukça sıra dışı ve önemli bir özellikleri var! Balinalar karbondioksiti vücutlarında depolayarak gezegenin “soğumasına” katkı sağlıyor. Karasal ekosistemler, insan faktörü ile her geçen gün tahribata uğruyor. Bu ise, atmosferdeki karbon oranının giderek artmasına neden oluyor. Atmosferde kontrolsüz olarak artan karbon, dünyadaki ortalama sıcaklığın artmasına neden oluyor. Artan sıcaklıklar, sonunda küresel ısınma gibi canlılık için önemli bir tehdide dönüşüyor. 2010 yılında yapılan bir araştırma endüstriyel balina avcılığından önce her yıl, 190 bin ila 1,9 milyon ton karbonun balinalar aracılığı ile okyanus zeminine taşındığını ortaya koyuyor. Yani balinalar küresel ısınma ile mücadeleye her yıl 40 bin ila 410 bin otomobil trafikten men edilmişçesine bir katlı sağlıyor.
Balinaların ekosisteme tek katkısı karbondioksit emilimi değil
Balina dışkısı da, okyanus ekosistemindeki önemli unsurlardan! Çünkü balina dışkısı, okyanusların mikroskobik canlıları fotoplanktonlar için oldukça önemli bir besin kaynağı! Bu mikroskobik canlılar ise, iklim değişikliği ve küresel ısınma ile mücadele konusunda oldukça önemli! Bu ilginç canlılar, dünyadaki en önemli oksijen kaynakları arasında. Ayrıca, dünyada üretilen karbondioksitin yüzde 40’ını emebildikleri düşünülüyor! Yani bu mikroskobik canlılar, küresel ısınma ve iklim değişikliği ile mücadelede Amazon ormanlarından bile daha önemli!
Ancak endüstriyel balina avı, okyanus ekosistemine büyük bir zarar veriyor
Balinalar, tarihin eski dönemlerinden beri önemli besin kaynağı. Tarihteki ilk ticari balina avcılığının milattan önce 1000 yılında yapıldığı tahmin ediliyor. Ancak balina avcılığının endüstriyel hale gelmesi, dünyanın geleceği için hiç de hayra alamet değil! Bilim insanları, ilk ticari balina avından bu yana balina nüfusunun yüzde 66 ila 90 oranında azalmış olabileceğini belirtiyorlar! Balinalar avlandıkları veya ölü olarak okyanus zeminine çöktükleri zaman, vücutlarında depoladıkları muazzam miktardaki karbondioksit okyanusa ve atmosfere karışıyor. Bazı araştırmalara göre, endüstriyel balina avcılığı nedeniyle 20. yüzyıl boyunca atmosfere 70 milyon ton karbondioksit salındı!
İklim değişikliği ile mücadele edebilmek için balinaların korunması şart
Uluslararası Para Fonu (IMF) 2019 yılında okyanuslardaki balina nüfusunun artırılması gerektiği hakkında bir rapor yayımladı. Rapora göre, balinaların yaşamları boyunca karbon emilimine katkıları ve bazı başka sebepler göz önüne alındığında, bir balinanın ortalama değeri 2 milyon doların üzerinde! Bu nedenle, balina nüfusunun korunabilmesi adına bazı önlemlerin alınması zaruri! Çünkü balinalar, iklim değişikliği ile mücadelenin olmazsa olmaz bir parçası…
Karbon salınımından sorumlu olan firmalara büyük sorumluluk düşüyor!
Balina nüfusunun korunabilmesi adına geliştirilen farklı projeler var. Bunlar arasında, büyük oranda karbon salınımından sorumlu firmalara önemli görevler yükleyenler ise son derece makul projeler. Buna göre, büyük firmaların gelirlerinin bir bölümünü, balinaların nüfusunun korunması için harcaması öneriliyor…
Örneğin Şili’de, balinaların yaşam alanlarını tespit eden ve gemiler için bu alanlardan uzak rotalar geliştiren bir erken uyarı sistemi üzerinde çalışılıyor. Bazı çalışmalar, balinaların korunmasını, iklim değişikliği ile mücadelenin öncelikli meselelerden biri haline gelmesi gerektiğini savunuyor.
