Hobbit‘in 3. filmi Beş Ordunun Savaşı‘nın (The Battle of the Five Armies) gündeme bomba gibi düşmesiyle beraber bir yandan Orta Dünya fanatikleri kitap ve film düşkünleri olarak birbirlerine karşı tam gaz savaşmaya devam ediyor bir diğer yandan da konuyla, yani Orta Dünya ilmiyle, amatör olarak ilgilenenlerin kafaları yine soru işaretleriyle doluyordu.
“Kim kimdir?”, “Hangi ırk nereden çıkmıştır?”, “Gandalf kime denk gelir?”, “Sauron’dan büyük şeytan olur mu?” gibi kafaları dağlayan sorulara yanıt mahiyetinde bir video hazırlayıp mevzuyla yeni tanışanların hizmetine sunan CGP Grey, bu video ile adeta bir “Orta Dünya İlmine Giriş 101 Dersi” hazırlamış.
Biz tabii ki hep diyoruz delikanlı olun alın Hobbit‘i okuyun, Yüzüklerin Efendisi‘ni okuyun, Silmarillion‘u okuyun ama Sezen Aksu‘nun da dediği gibi “nerede bende o yürek” diyenler filmin ve hikayenin derinliklerinde kaybolmasın diye bu güzide çalışmayı sizlerle paylaşıyoruz.
Orta Dünya’da çeşit çeşit ırk yaşar
Elfler, cüceler, hobbitler, insanlar, entler gibi gibi… Bu dünyanın derinliklerini Tolkien okuyabilecek kişilere binlerce sayfada detaylıca açıklar ama sabrı olmayanlara da bugün hoşgörüyle yaklaşacağız.
Büyücülerden başlayalım ki bu büyücüleri düşük rütbeli melekler olarak nitelendirebiliriz
The Istari adıyla bilinen büyücüler 5 tanedirler, Ak Saruman, Gri Gandalf, Boz Radagadst ve Mavi Büyücüler Alatar ile Pallando. Öncelikle abidik gubidik çocuk kitaplarında olduğu gibi bu abileri büyü eğitimi almış insanlar sanmayalım, yanılmayalım.
Güçlerinin büyük kısmını doğa üstü yapılarından alan bu büyücüler Orta Dünya’ya şeytanla savaşta yardım etmek üzere gönderilmişlerdir
Liderleri Saruman güce taparak, Radagast doğa ile ilişkisini çok abartarak, Mavi Büyücüler de ortadan kaybolarak gönderiliş amaçlarından sapsalar da Gandalf Orta Dünya’ya gönderiliş sebebine asla ihanet etmez.
Büyücüler için düşük rütbeli melekler dediğimiz bu dünyanın bir de yaratıcısı vardır tabii: Eru Ilúvatar
Başlangıçta sadece kendi başına var olan Ilúvatar, ardından Ainur adlı meleklerini yaratır.
Ainur adlı melekler de Valar ve Maiar olarak iki gruba ayrılır
Valar en kudretli olanlardır (Melkor’la birlikte) 15 tanedir. Büyücülerin de içinde olduğu hizmetkârlar grubu ise Maiar’ı oluşturur. Yani Maiar, Valar’a, Valar da Ilúvatar’a hizmet eder. Tüm bu kadro hep birlikte ahengi oluşturur.
Valar’ın arasından en zekisi ve güçlüsü olan Melkor’dur
Ki gücünü ve zekasını kendi ahengini yaratmak üzere genel ahengi bozmak için kullanacaktır. Ve böylece dünyadaki tüm acılar ve uyumsuzluklar da doğmuş olur.
Melkor’un kendi yarattığı bu uyumsuz ahenk Maiar’dan bazılarını kendine çeker
Böylece balrog, ejderha ve troller Melkor’un safında yer alır. Gandalf’ın ve diğer büyücülerin denkleridir bu yaratıklar.
Diğer Valar ise kendi melek olmayan yaratıklarını üretirler
Manwë kartalları, Aulë cüceleri, Yavanna ise dünyadaki tüm ağaçlara çobanlık etsin diye entleri yaratır.
Ilúvatar ise insanları ve elfleri bizzat kendi yaratır
Bu da onları özel ve diğer canlılardan üstün kılar. (Cüceler duymasın.) İnsanlar Ilúvatar’ın gözdesidir. Ilúvatar onları ölümlülükle ödüllendirip onlara kendi kaderlerini tayin etme gücü bahşeder. Onlar da Orta Dünya’yı şekillendirirler, elfler ise dünyevi işlere pek bulaşmaz, entler ve cüceler hariç…
Melkor ise kendi canlılarını yaratacak kadar iyiliğe sahip değildi
İlk elflerden bazılarını elinden geldiğince deforme ederek orkları oluşturdu.
Melkor’un elflere yaptıkları ve Maiar’dan bazısını yanına çekmesi tabii ki Ilúvatar ve diğer Valar’ı kızdırdı
Girdikleri savaşın sonunda hem Melkor cezalandırıldı hem de dünyanın şekli değişti. Sauron, Melkor’un en büyük hizmetkârıydı ve güç yüzüklerini döverek Yüzüklerin Efendisi’nde bahsi geçen tüm destansı olaylara sebebiyet veren de oydu.
Gelelim cücelerle akraba sanılan ama aksine insanların akrabası olan Orta Dünya yerlilerine
Hobbit deyip geçmeyin, hem şu an gösterimde olan serinin son filminde hem de Yüzüklerin Efendisi’nde sırtlarında dünyanın yükünü taşımıştır bu beklenmedik güçteki canlılar.
4 dakikada Orta Dünya’yı anlatan bu videonun tamamını buradan izleyebilirsiniz
Yeni başlayanlara ya da kafası karışıklara bir fikir verip durumu gayet başarılı bir şekilde özetliyor işte bu video. Türkçe dublajı ya da seslendirmesi yok diye üşenmedik listesini yaptık.
Ancak şunu bilin ki en müthiş insan, Tolkien’in eserlerini sabırla okuyan, pişerek olgunlaşan ve Orta Dünya ilmine satırlardan vâkıf olandır. Biz sizi doğru yola davet edelim de gelip gelmemek size kalmış. 🙂
Altın olan her şey parlamaz
Her gezgin yitirmemiştir yolunu
